Κατ' αρχάς, στο δημοσιονομικό πεδίο, αν και σημείωσε ότι έγιναν πολλά, τόνισε ότι πρέπει να αλλάξει το μείγμα πολιτικής, για να γίνει πιο φιλικό στην ανάπτυξη. Τι ζητάει ακριβώς το Ταμείο για το μέλλον; Τα περισσότερα από όσα σημειώνει τα θεωρεί όχι απλώς αναγκαία αλλά και αναπόφευκτα.
1. Μικρότερους φορολογικούς συντελεστές αλλά σε διευρυμένη φορολογική βάση. Σύμφωνα με την Ντέλια Βελκουλέσκου αυτή τη στιγμή απαλλάσσονται από τη φορολογία το 50% των μισθωτών και των συνταξιούχων, όταν στην υπόλοιπη Ευρώπη το ποσοστό είναι περίπου 8%. Στην ουσία το Ταμείο επιμένει στη μείωση του αφορολογήτου, υποστηρίζοντας ότι η υπερφορολόγηση λειτουργεί ως αντικίνητρο για τη δηλωμένη εργασία και ενισχύει την παραοικονομία και τη φοροδιαφυγή.
2. Μείωση των καταβαλλόμενων κύριων συντάξεων. Το Ταμείο θεωρεί ότι ο νόμος Κατρούγκαλου δεν λύνει το πρόβλημα της βιωσιμότητας του συστήματος, καθώς ρίχνει το βάρος μόνο στους εργαζόμενους και στις μελλοντικές συντάξεις.
3. Εφαρμογή των διατάξεων για την είσπραξη φόρων και οφειλών, βάζοντας βέτο σε νέες ρυθμίσεις οφειλών γενικής εφαρμογής.
Η δεύτερη βόμβα σημάδεψε το πεδίο των διαρθρωτικών αλλαγών, που σύμφωνα με το Ταμείο έχουν μείνει πίσω και λειτουργούν ως τροχοπέδη για την ανάκαμψη. Ειδικά όσον αφορά στα εργασιακά, αν και παραδέχθηκε ότι οι εργαζόμενοι σήκωσαν το βάρος της προσαρμογής και αναγνώρισε ότι δικαιολογημένα αντιστέκονται σε νέες αλλαγές, υπέδειξε την ανάγκη νέων παρεμβάσεων στις συλλογικές διαπραγματεύσεις και στο συνδικαλιστικό νόμο.
Η τρίτη βόμβα έπεσε στο τραπεζικό σύστημα, το οποίο χαρακτήρισε αδύναμο να χρηματοδοτήσει την οικονομία χωρίς να αντιμετωπίσει τα κόκκινα δάνεια, ζητώντας πιο ενεργές πολιτικές. Όσον αφορά στα capital controls πρότεινε έναν οδικό χάρτη με προαπαιτούμενα για την άρση τους.
Η τέταρτη βόμβα έπεσε στις προβλέψεις της Αθήνας και των Ευρωπαίων, για ταχεία ανάκαμψη από φέτος κιόλας. Το ΔΝΤ αντιθέτως βλέπει στασιμότητα, ανάκαμψη υπό προϋποθέσεις το 2017 και αδύναμες προοπτικές μακροπρόθεσμα, με αρνητικές συνέπειες στην απασχόληση.
ΤΑ ΔΥΟ ΚΡΙΣΙΜΑ ΣΗΜΕΙΑ ΤΟΥ ΠΟΡΙΣΜΑΤΟΣ ΤΟΥ ΔΝΤ, ΑΠΌ ΤΗΝ κ. ΒΕΛΚΟΥΛΕΣΚΟ
«Στο μέλλον, οι προσπάθειες πρέπει να επικεντρωθούν σε δύο σημαντικούς τομείς:
-• Κοινωνικές δαπάνες: Οι πρόσφατες μεταρρυθμίσεις στο συνταξιοδοτικό έχουν σαν στόχο να περικόψουν τις δαπάνες κατά 1% του ΑΕΠ σε μεσοπρόθεσμη βάση. Αυτό είναι ένα καλοδεχούμενο και σίγουρα ένα δύσκολο πολιτικά μέτρο στις τρέχουσες συνθήκες. Όμως, δεν έχει την έκταση που χρειάζεται επειδή το έλλειμμα του συνταξιοδοτικού συστήματος βρίσκεται στο μη βιώσιμο επίπεδο του περίπου 10 τοις εκατό του ΑΕΠ (σε σύγκριση με τον μέσο όρο του 2½ τοις εκατό στη ζώνη του ευρώ).
Το μέγεθος του προβλήματος είναι τέτοιο που η τρέχουσα πολιτική, που κυρίως προστατεύει τους υπάρχοντες συνταξιούχους ενώ βασίζεται σε υψηλότερους φορολογικούς συντελεστές και σε χαμηλότερες αναμενόμενες συντάξεις για τους σημερινούς εργαζόμενους, δεν συνάδει με τη βιώσιμη ανάπτυξη και θα καταστεί μη βιώσιμη για λόγους ισότητας μεταξύ των γενεών.
Προκειμένου να δημιουργηθεί χώρος για απαραίτητες κοινωνικές δαπάνες που θα προστατεύουν τις ευάλωτες ομάδες και θα παρέχουν απαραίτητες δημόσιες υπηρεσίες, είναι απαραίτητη μια περαιτέρω μείωση των τρεχουσών συντάξεων, και αυτό μπορεί να γίνει με το ξεπάγωμα των σημερινών συντάξεων και με την εφαρμογή του νέου μαθηματικού τύπου για τις παροχές. Πρέπει να αποφευχθούν οι περαιτέρω οριζόντιες διακριτικές 3 περικοπές δαπανών, είτε αυτόματες, είτε όχι, γιατί δεν βοηθούν την ανάπτυξη και δεν είναι βιώσιμες.
-• Φορολογικές πολιτικές: Η νέα μεταρρύθμιση στη φορολογία του εισοδήματος βοήθησε στην εναρμόνιση των φορολογικών συντελεστών και δημιούργησε περαιτέρω δημοσιονομικές εξοικονομήσεις, ενώ η μεταρρύθμιση στον ΦΠΑ απλοποίησε το σύστημα. Όμως, οι μεταρρυθμίσεις βασίζονται κατά πολύ στην αύξηση των φορολογικών συντελεστών, η οποία δημιουργεί αντικίνητρα στην εργασία στην επίσημη οικονομία. Επιπλέον, η μεταρρύθμιση στη φορολογία του εισοδήματος δεν έχει αντιμετωπίσει τις πολύ γενναιόδωρες φορολογικές απαλλαγές στην Ελλάδα, οι οποίες επιτρέπουν πάνω από τους μισούς μισθωτούς να εξαιρούνται από τη φορολογία του εισοδήματος (σε σύγκριση με το 8 τοις εκατό της Ευρωζώνης).
Αυτές οι εξαιρετικά γενναιόδωρες απαλλαγές για τη μεσαία τάξη δύσκολα δικαιολογούνται με επιχειρήματα κοινωνικής δικαιοσύνης γιατί δεν παρέχουν τα έσοδα που απαιτούνται για την προστασία των πλέον ευάλωτων με παροχές πρόνοιας και ανεργίας που είναι συνηθισμένες σε άλλες χώρες της Ευρώπης. Στο πλαίσιο αυτό, οι Αρχές πρέπει να μειώσουν τους φορολογικούς συντελεστές (και τους συντελεστές των ασφαλιστικών εισφορών), να μειώσουν τις γενναιόδωρες απαλλαγές στη φορολογία του εισοδήματος, και να εξαλείψουν τις υπόλοιπες φορολογικές απαλλαγές που ωφελούν τους πλουσίους. Αυτή η πολιτική μπορεί να έχει σαν τελικό αποτέλεσμα την πιο δίκαιη κατανομή των φορολογικών βαρών.
Παρηγορητική αντίδραση και ελπίδες Ευκ. Τσακαλώτου για τις βόμβες Βελκουλέσκου: Είναι γνωστές οι διαφωνίες μας σε κάποια σημεία όχι σε όλα
Λιγότερο ίσως από τον κ.Σταθάκη αλλά και αυτός αισιοδοξεί. Γνωρίζει όμως η δέσμη του ΔΝΤ, που υποτίθεται είναι φιλικός μας Οργανισμός για τη μείωση του Δημόσιου Χρέους-που πρέπει να υποστούν οι Ευρωπαίοι και όχι οι ΗΠΑ- εάν υλοποιηθούν θα σημάνουν την δική του πολιτική και υπουργική αποτυχία. Να διασκεδάσει τις εντυπώσεις από τις «βόμβες» που έριξε η Ντέλια Βελκουλέσκου, στο πόρισμα του ΔΝΤ με νέα σκληρά μέτρα φορολογικά και περικοπών στις συντάξεις, επιχείρησε παρηγορητικά ο αρμόδιος υπουργός Ευκλείδης Τσακαλώτος.
Ο υπουργός Οικονομικών σε ανακοίνωσή του επιδιώκει να υποβαθμίσει τα όσα προτείνει η Βελκουλέσκου και το Ταμείο αρκούμενος να μιλήσει για «γνωστές διαφωνίες». Οπως αναφέρει «δεν αποτελεί έκπληξη το γεγονός ότι στο προκαταρκτικό πόρισμα καταγράφονται ξανά οι γνωστές διαφωνίες για το φορολογικό, το ασφαλιστικό και τα εργασιακά». Μάλιστα, ο Ευκλ. Τσακαλώτος παραπέμπει ως προς τα εργασιακά στη συζήτηση για την δεύτερη αξιολόγηση, για το δε ασφαλιστικό και φορολογικό διαμηνύει ότι επιθυμεί να μην ξανανοίξουν καθώς «έχουν ήδη κλείσει ως μέρος της πρώτης αξιολόγησης».
Κατά τα λοιπά, ο υπ. Οικονομικών θέλει να μείνει στην άποψη του ΔΝΤ για το χρέος, «καθώς τονίζει, για μία ακόμη φορά, το ζήτημα της μη βιωσιμότητας των μεγάλων πρωτογενών πλεονασμάτων για μακρά περίοδο, όπως επίσης και την αναγκαιότητα σημαντικής απομείωσης του χρέους» όπως αναφέρει.
Υπενθυμίζεται ότι στην προκαταρκτική του έκθεση το ΔΝΤ ζητά μείωση συντάξεων και αφορολόγητου, υπέδειξε την ανάγκη νέων παρεμβάσεων στις συλλογικές διαπραγματεύσεις και στο συνδικαλιστικό νόμο. Το ΔΝΤ χαρακτηρίζει επίσης το τραπεζικό σύστημα, αδύναμο να χρηματοδοτήσει την οικονομία χωρίς να αντιμετωπίσει τα κόκκινα δάνεια, ζητώντας πιο ενεργές πολιτικές.
Ταυτόχρονα αντιτίθεται στις προβλέψεις της Αθήνας και των Ευρωπαίων, για ταχεία ανάκαμψη από φέτος κιόλας. Το ΔΝΤ αντιθέτως βλέπει στασιμότητα, ανάκαμψη υπό προϋποθέσεις το 2017 και αδύναμες προοπτικές μακροπρόθεσμα, με αρνητικές συνέπειες στην απασχόληση.