Nίκος Μανιός: Εχει κάποια καλά ο καπιταλισμός

Αυτόν τον υπερβολικό τόνο περί δικτατορίας, χούντας, παρακρατικών κ.λπ. μην τον επαναλαμβάνετε συνέχεια, διότι μας ξυπνούν μνήμες και θα πάμε να κρυφτούμε πάλι και θα αρχίσουμε ανταρτοπόλεμο. Για όνομα του Θεού! Δεν θυμάμαι στην ηλικία που έχω φθάσει -δεν τη μαρτυράω, όλοι την ξέρετε- να υπήρξε ποτέ περίοδος με μεγαλύτερη άνεση κινήσεων και λόγου.

Εάν θεωρούμε δημοκρατία την ασυδοσία που είχαν είκοσι επτά χρόνια οι τηλεοπτικοί σταθμοί, τότε είμαστε σε διαφορετικές κατευθύνσεις και έχουμε διαφορετικές αντιλήψεις. Εάν δημοκρατία είναι να βγαίνουν αυτοί οι σταθμοί και να παραποιούν λόγους και έργα ανθρώπων -και δεν ήταν μόνο εναντίον μας, κάποτε ήταν εναντίον άλλων κομμάτων- σε αυτό εμείς διαφωνούμε.

Άλλο πράγμα είναι η δημοκρατία. Η δημοκρατία έχει κανόνες. Μόνο στην Ελλάδα δημοκρατία σημαίνει ότι όποιος μπορεί να κλέψει, κλέβει. Υπήρχε εκείνη η παροιμία που έλεγε: «Μπορείς να κλέψεις; Κλέψε! Μπορείς να κρύψεις; Κάτσε εκεί που κάθεσαι!».
Μέχρι τώρα, λοιπόν, μας μάθατε ότι εσείς μπορούσατε και να κλέβετε και να κρύβετε. Όχι να κρύβετε για την ακρίβεια, αλλά να τα βγάζετε έξω ή να φτιάχνετε τεράστιες φαραωνικές βίλες και να παρουσιάζετε ότι βγήκαν από κάποιο μισθό και λοιπά.

Ας έρθουμε λίγο στο προκείμενο. Το προκείμενο είναι αυτή η νομοθετική προσπάθεια η οποία έχει τύχει ευρείας -ευρυτάτης, θα έλεγα, αν το συγκρίνουμε με τα προηγούμενα- αποδοχής από τα κόμματα.
Θα ήθελα να μη σταθώ στις λεπτομέρειες του νόμου, αλλά να μπω σε ένα θέμα που μοιάζει ότι είναι λίγο θεωρητικό, αλλά δεν είναι καθόλου θεωρητικό.

Έχουμε καπιταλισμό. Μπορεί να το αρνηθεί κανείς αυτό; Όχι. Ο καπιταλισμός είναι γεννημένος για να εκμεταλλεύεται τον άνθρωπο. Έλα, όμως, που ο καπιταλισμός, που έχει μια προϊστορία και τετρακόσια χρόνια, πριν και από τη Γαλλική Επανάσταση που η αστική τάξη πήρε την εξουσία, έχει τα πάνω του και τα κάτω του. Ο καπιταλισμός έβαλε τις γυναίκες να πάνε να μάθουν γράμματα. Ο καπιταλισμός έδωσε τις εκλογές. Ο καπιταλισμός έδωσε κάποια πράγματα, όταν ήταν πιεσμένος ή όταν του χρειάζονταν.

Τώρα τι κάνει ο καπιταλισμός; Εξαθλιώνει τις κοινωνίες και κάνει υπερσυγκέντρωση πλούτου, σε βαθμό που θα εκραγεί ο ίδιος ο καπιταλισμός. Και δεν ξέρουμε τι θα προκύψει. Ένας γνωστός Καναδός αστός οικονομολόγος είπε ότι θα ζήσουμε το εξής φαινόμενο: Ένα κοινωνικό σύστημα, όπως είναι ο καπιταλισμός, να ανατραπεί από το ίδιο κοινωνικό σύστημα που θα είναι πάλι ο καπιταλισμός.

Τι είναι αυτό που πάμε να κάνουμε; Υπήρξε και παλαιότερη νομοθέτηση, το νομοθετούμε και τώρα. Πάμε να κινηθούμε ανάμεσα στις χαραμάδες, στις ρωγμές που έχει αυτός ο καπιταλισμός, γιατί έχει ρωγμές, δεν είναι συμπαγής και ανίκητος. Αν παραδεχθούμε ότι δεν μπορούμε να κάνουμε τίποτα στην κοινωνία που δεν θα είναι κατευθείαν η ανατροπή του καπιταλισμού, είναι σαν να παραδινόμαστε άνευ όρων.

Ο καπιταλισμός έχει τα θετικά του: Κάποιοι θα βρουν δουλειά, κάπως θα αυξηθεί το ΑΕΠ κ.λπ.. Έχει ένα άλλο, πολύ πιο θετικό που δεν το σχολιάζουμε: Εξοικειώνει την κοινωνία στο πνεύμα συνεργασίας, διότι ένα από τα μεγάλα κακά του καπιταλισμού είναι ο ατομισμός και η ανταγωνιστικότητα, ο ένας να φάει τον άλλο, το μεγάλο ψάρι τρώει το μικρό. Η συνεργατική ιδεολογία είναι σε άλλο δρόμο. Δεν σημαίνει ότι ένας νόμος για την κοινωνική και την αλληλέγγυα οικονομία θα φέρει τον καπιταλισμό. Αυτές είναι επιπόλαιες σκέψεις. Δείχνει, όμως, πρότυπα οργάνωσης της κοινωνίας, τα οποία πρέπει να τα πρεσβεύουμε, να τα πιστεύουμε, να τα δημιουργούμε, διότι αν ποτέ και όταν έρθει ο καπιταλισμός, θα έχει μια άλλη αντίληψη. Διότι δεν είμαστε γεννημένοι εν κενώ. Έχουν προϋπάρξει επαναστάσεις που εγκαθίδρυσαν τον σοσιαλισμό. Δεν είχε, όμως, όλα τα πλέγματα, όλες τις δομές, όλους τους θεσμούς που έπρεπε να έχει ο σοσιαλισμός, για να ευημερήσει και να κυριαρχήσει σε όλον τον κόσμο.

Είναι μια μεγάλη κουβέντα αυτή και δεν την κάνουμε γενικώς και αορίστως. Την κάνουμε γιατί είναι δείγμα γραφής η έννοια της κοινωνικής οικονομίας.
Τολμώ να πω ότι όταν μέσα στην κρίση ξεκίνησαν οι κινήσεις αλληλεγγύης –κοινωνικά ιατρεία, κοινωνικά φαρμακεία και λοιπά- πολλοί φίλοι και σύντροφοι έλεγαν ότι αυτό είναι μια χριστιανική αντίληψη της ελεημοσύνης.

Η απάντηση είναι ότι είναι αναγκαία. Η κοινωνία οργανώνεται και πρέπει να σωθεί από την καταστροφή. Και το κυριότερο κι εκεί είναι ότι αυτές οι δομές αλληλεγγύης δείχνουν μια άλλη λογική συγκρότησης. Δεν είναι του τύπου, «Φτιάχνω ένα περιφερειακό ιατρείο και ορίζω από την κεντρική εξουσία όλους τους κανόνες διοίκησης», αλλά από την ίδια την κοινωνία οικοδομείται αυτός ο θεσμός, ο οποίος εκπαιδεύει τους ανθρώπους ότι πρέπει να συμμετάσχουν.

Δεν είναι η ανάθεση, «Ας φτιάξει το κράτος το νοσοκομείο, ας το διοικήσει το κράτος και ας είναι πλουσιοπάροχα αυτά που μας προσφέρει». Όχι. Και οικονομική κρίση να μην έχουμε, πρέπει να εκπαιδευτούμε, να κατανοήσουμε την αναγκαιότητα ότι εμείς είμαστε υποχρεωμένοι ως πολίτες -όχι ως αριστεροί και δεξιοί, αλλά ως πολίτες- να βάλουμε το χέρι μας, τη σκέψη μας και τη δράση μας στη λειτουργία ενός νοσοκομείου.

Φαντάζεστε αν μέσα σε αυτή την κρίση που ζούμε, οι πολίτες είχαν στρατευθεί ακόμη πιο πολύ στην αντιμετώπισή της με αυτή τη λογική; Γιατί, μην μου πείτε ότι είναι πιο μεγάλη η κρίση τώρα από ό,τι ήταν το 1942 και το 1943. Όχι, βέβαια. Τότε τι έκαναν οι πολίτες; Άφησαν στην μπάντα σε μεγάλο βαθμό τις ιδεολογικές και πολιτικές τους διαφορές και οργανώθηκαν και έσωσαν τον λαό από την καταστροφή και την πείνα

Τελειώνω, κύριε Πρόεδρε.
Αυτό το πράγμα αν μπορούσαμε να το φέρουμε τώρα μπροστά και να καταλάβουμε ότι ο καθένας κοιτάει την πάρτη του, γιατί είμαστε θύματα μιας καπιταλιστικής ιδεολογίας και πρέπει να γίνουμε κοινωνικά όντα, αφού ζούμε σε κοινωνίες, τότε τα πράγματα θα ήταν κάπως καλύτερα και δεν θα κάναμε χάρη στους καπιταλιστές, αλλά θα τους ανησυχούσαμε. ( Ο γιατρός και συνδικαλιστής Νίκος Μανιός είναι βουλευτής Κυκλάδων του ΣΥΡΙΖΑ).

 

Προσθήκη σχολίου

Βεβαιωθείτε ότι εισάγετε τις (*) απαιτούμενες πληροφορίες, όπου ενδείκνυται. Ο κώδικας HTML δεν επιτρέπεται.

Πολυμέσα

Cookies make it easier for us to provide you with our services. With the usage of our services you permit us to use cookies.
Ok Decline