Κατά βάση όμως πάντα μιλάμε για μια αιωρούμενη ηθική αξία που εμπεριέχεται στην ισότητα ενώ στην πράξη φέρνουμε τις –εντός εισαγωγικών- «ισότητες» σε σύγκρουση μεταξύ τους.
Θα μπορούσε, δηλαδή, κανείς σε πολιτικό πεδίο να μιλάει για εχθρικές ισότητες, για ισότητα εναντίον της ισότητας, όπως για παράδειγμα, για την τυπική ισότητα εναντίον της πραγματικής ισότητας, για την ισότητα στην αφετηρία κόντρα στην ισότητα στο αποτέλεσμα και για τη νομική ισότητα απέναντι σε θεσμικές αδυναμίες πρόσβασης. Άρα, θα πρέπει να δούμε την ισότητα συνθετικά, γιατί πολλές φορές έχει κανείς την αίσθηση ότι διεκδικούμε ένα κομμάτι της ισότητας. Αν δε κρίνει κανείς από το αποτέλεσμα, θα δει ότι χάνεται έτσι το σύνολο της ισότητας.
Το δίλημμα, λοιπόν, δεν είναι να διεκδικήσεις μια ισότητα ενός εννόμου αγαθού, αλλά να καταφέρεις να συνθέσεις ένα σύστημα ισοτήτων και άρα ένα σύστημα αντιλήψεων που να καταλήγουν σε ίδιο και ίσο αποτέλεσμα. Έτσι, έχει ενδιαφέρον ο τρόπος με τον οποίο βλέπουμε άλλοτε την αριθμητική και άλλοτε την αναλογική ισότητα ή ακόμα και ο τρόπος που βλέπουμε την διανεμητική, τις θετικές ενέργειες, με ποιο τρόπο δηλαδή διανέμουμε τα αγαθά.
Ένα ακόμα ερώτημα που τίθεται είναι το ζήτημα του εξισωτισμού, αν δηλαδή μιλάμε για ισότητα προς τα κάτω, με την έννοια ότι κάποιες κατηγορίες θεωρούμε ότι δεν δικαιούνται να μιλούν και συνεπώς, δεν δικαιούνται και να απολαμβάνουν και ίσα μερίδια αγαθών. Το θέμα αυτό δεν έχει να κάνει με όλους της γης τους κολασμένους, τους περιθωριακούς, τους αποκλεισμένους και με άλλες κατηγορίες, όπως είναι και η κοινωνία του 1/5, αλλά έχει να κάνει με τον καθένα μας.
Η σημερινή αντίληψη και πρακτική συνίσταται στο ότι οι αποκλεισμένοι είναι άξιοι της μοίρας τους, ότι δεν κάνουν τίποτα για να αλλάξουν τη μοίρα τους και άρα δεν δικαιούνται να συμμετέχουν στην αναδιανομή των κοινών αγαθών και άρα είναι λιγότερο ίσοι από τους άλλους. Συνήθως βέβαια μιλάμε και για την ισότητα των δυτικών, κατά βάση των δυτικών ανθρώπων ή δυτικών αντιλήψεων και δεν βλέπουμε την ισότητα ως ένα παγκοσμιοποιημένο αίτημα απέναντι σε μια παγκοσμιοποίηση που μόνο αυτό δεν προβάλλει.
Ένα επίσης ενδιαφέρον ερώτημα είναι ποιο θα ήταν το αντίθετο της ισότητας. Η πιο εύκολη απάντηση είναι ότι θα ήταν η ανισότητα. Καμιά φορά νομίζω ότι το αντίθετο της ισότητας είναι η τυραννία. Είναι η προβολή ενός αγαθού, ακόμα και του πολιτικού ορθού, ως μοναδικής πηγής λειτουργίας της κοινωνίας ή της πολιτείας. Καμιά φορά νομίζω ότι το αντίθετο της ισότητας είναι το πεπρωμένο, που και αυτό χρησιμοποιείται σήμερα από την πολιτική εξουσία η οποία λέει ότι είναι της μοίρας σου να ζήσεις έτσι και ότι δεν μπορείς να κάνεις τίποτα άλλο.»
(Ο καθηγητής Εγκληματολογίας Γιάννης Πανούσης, πρώην πρύτανης είναι βουλευτής της ΔΗΜΑΡ. Το απόσπασμα της ομιλίας του είναι από τη συνεδρίαση τα Βουλής για το νομοσχέδιο ίσης μεταχείρισης των δύο φύλων σε εφαρμογή κοινοτικής Οδηγίας)