«Το θέμα είναι ότι για να διαπραγματευτεί κανείς πρέπει να στηριχτεί στις δικές του αναλύσεις και στις δικές τους αξίες. Και μετά πρέπει να δημιουργήσει συσχετισμούς, συμμαχώντας με άλλους που έχουν παρόμοιες αναλύσεις και αξίες. Και αυτό δυστυχώς, στην Ελλάδα δεν βλέπω να γίνεται. Η Ευρωπαϊκή Ένωση αντιμετωπίζει ενιαία και με την ίδια συνταγή τις αδύναμες χώρες. Παρεμπιπτόντως, βλέπω ότι η ορθοδοξία στα οικονομικά παραμένει όσο αγενής ήταν στην εποχή μου, όταν αντιμετώπιζα στην Επιτροπή Μακμίλαν παρόμοια επιχειρήματα για μείωση ελλειμμάτων και μισθών σε συνθήκες ύφεσης και ανεργίας.
Για εσάς στην Ευρωπαϊκή Ένωση τα πράγματα έπρεπε να είναι πιο εύκολα. Δεν μπορεί σε μια νομισματική ένωση να μην βλέπουν οι οικονομίες τις μεταξύ τους αλληλεπιδράσεις. Η Ευρωπαϊκή Ένωση δεν μπορεί να λειτουργεί μονίμως υπέρ των ισχυρών ως ένας ενιαίος οικονομικός χώρος, χωρίς συντονισμό και αλληλεγγύη. Η μόνη λύση που προτείνεται για τις αδύναμες χώρες είναι μια μακρά περίοδος ύφεσης και αποπληθωρισμού». Και συνεχίζει ο Keynes στην επιστολή, που μου υπαγόρευσε για να απευθύνω προς το οικονομικό επιτελείο της Κυβέρνησης: «Υποτίθεται ότι με αυτόν τον τρόπο -να μην κρυβόμαστε, δηλαδή μέσω της ανεργίας-, θα μειωθούν οι τιμές και τελικά θα γίνουν τα προϊόντα πιο ανταγωνιστικά. Μόνο που αυτή η διαδικασία παίρνει πολύ καιρό να δουλέψει, αν δουλέψει. Και συχνά εγκαταλείπεται στο δρόμο, μια και δεν αρκεί να μειωθεί ο πληθωρισμός στα ευρωπαϊκά επίπεδα, αλλά χρειάζεται να μειωθούν περαιτέρω οι τιμές για να αντιμετωπιστεί το πρόβλημα των συσσωρευμένων ελλειμμάτων, όλων των προηγούμενων ετών.
Η παραπάνω συνταγή δεν μπορεί να αποτελεί βάση για διαπραγμάτευση. Για να διαπραγματευτεί κανείς, πρέπει να έχει τη δική του εικόνα για το πώς δουλεύουν οι οικονομίες. Μόνο έτσι θα είναι σε θέση να αποδομήσει τις ιδέες και άρα τα επιχειρήματα του αντιπάλου στη διαπραγμάτευση. Μόνο με μια διαφορετική προσέγγιση θα μπορέσει να βρει συμμάχους για μια εναλλακτική στρατηγική. Η χώρα σας εισέρχεται σε μια μακρά περίοδο ύφεσης. Αν δεν αλλάξετε την ατζέντα, προβλέπω τα προβλήματα να επιδεινώνονται. Θα επανέλθω. Με εκτίμηση, George Maynard Keynes».
Κυρίες και κύριοι συνάδελφοι, το όνειρο του Keynes, όπως καταλαβαίνετε δεν το είδα εγώ. Αλλά το είχε δει ο Υπουργός σας ο κ. Τσακαλώτος, ο οποίος στις 31 Ιανουαρίου του 2010 είχε δημοσιεύσει στην Κυριακάτικη Ελευθεροτυπία την επιστολή του Keynes προς τον τότε Υπουργό Οικονομικών, τον κ. Γεώργιο Παπακωνσταντίνου. Όπως καταλαβαίνετε, εδώ το όνειρο τελειώνει και αρχίζουν οι εφιάλτες.
Είμαι σίγουρος ότι ο κ. Τσακαλώτος χθες βγαίνοντας από το Eurogroup, κάτι θα θυμήθηκε απ' αυτή την επιστολή που είχε γράψει με το ψευδώνυμο «Κέινς». Προς τιμήν του, οι δηλώσεις του ήταν συμμαζεμένες. Ο ίδιος ήταν συγκρατημένος, προφανώς υπό την επήρεια των όσων είχαν διαμειφθεί μέσα στις κλειστές πόρτες του Συμβουλίου. Σε αντίθεση βέβαια, το Μεγάρο Μαξίμου μίλησε για θρίαμβο. Λίγο έλειψε να βλέπαμε πάλι χορούς και δημοτικά τραγούδια με νέους και νέες στο Σύνταγμα.
Δυστυχώς, είχαμε και χθες πολιτικές κουτοπονηριές. Με ανακοίνωσή του το γραφείο τύπου του Πρωθυπουργού κάλεσε όλα τα πολιτικά κόμματα να πάρουν θέση σε κρίσιμα ζητήματα της διαπραγμάτευσης, όπως είναι «η απόρριψη κάθε σκέψης για επιπλέον μέτρα λιτότητας μετά τη λήξη του προγράμματος». Δηλαδή, σα να μας λέει το Μαξίμου ότι η Κυβέρνηση απέκρουσε τα μέτρα λιτότητας, αλλά θα τα φέρει η Αντιπολίτευση.
Το ωραίο είναι ότι ο Υπουργός Οικονομικών με την υπογραφή του στο Eurogroup δέχτηκε την παράταση της σκληρής λιτότητας, αναλαμβάνοντας τη δέσμευση για στόχους πρωτογενούς πλεονάσματος 3,5% πέραν του 2018 σε μεσοπρόθεσμη βάση, αλλά το γραφείο του Πρωθυπουργού καλούσε εμάς να αντισταθούμε στη διαιώνιση των μνημονίων που μόλις είχε υπογράψει ο κ. Τσακαλώτος.
Τι συνέβη, όμως, χθες στο Eurogroup; Το βασικό συμπέρασμα είναι ότι η Κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ δέχτηκε την αέναη λιτότητα με στόχους που δυστυχώς δεν μπορούν να επιτευχθούν. Ο ίδιος ο Πρωθυπουργός, μιλώντας πρόσφατα σε εκδήλωση εδώ στην Αθήνα, υποστήριζε ότι όλοι ξέρουν ότι δεν μπορούμε να έχουμε πέραν του 2018 πρωτογενές πλεόνασμα 3,5%. Χτες δεσμεύτηκε για διατήρηση του στόχου σε μεσοπρόθεσμη βάση που μπορεί να είναι από τρία έως δέκα έτη, όπως μας είπε ο κ. Ντάισελμπλουμ.
Δεύτερο συμπέρασμα: Ο δημοσιονομικός «κόφτης» παρατείνεται και για μετά το 2018 και ουσιαστικά μονιμοποιείται.
Τρίτο συμπέρασμα: Η περίφημη δεύτερη αξιολόγηση ακόμα να κλείσει. Αντιθέτως, οι Ευρωπαίοι ζητούν σαφείς δεσμεύσεις για νέα διαρθρωτικά μέτρα στα εργασιακά και μέτρα στις αποκρατικοποιήσεις και η συζήτηση παραπέμπεται για τον Ιανουάριο.
Τέταρτο συμπέρασμα: Το ΔΝΤ εκφράζει σοβαρές αντιρρήσεις, θεωρώντας ότι ο στόχος του πλεονάσματος είναι ανέφικτος και τα μέτρα για την ελάφρυνση του χρέους ανεπαρκή.
Προσέξτε, κυρίες και κύριοι της Κυβέρνησης: Μ' αυτόν τον διαπραγματευτικό οίστρο που σας διακρίνει, στο τέλος και σκληρά μέτρα λιτότητας θα έχουμε και πλεονάσματα 3,5% μέχρι το 2022 θα έχουμε και το χρέος θα μένει περίπου ανέπαφο σε μεσοπρόθεσμη βάση.
Έρχομαι στην ενότητα των βραχυπρόθεσμων μέτρων για το χρέος που ήταν και η αφορμή για τα πανηγύρια στο Μαξίμου. Από την ανάγνωση των μέτρων προκύπτει ότι δεν υπάρχει καμία άμεση μείωση στην ονομαστική αξία του χρέους, αλλά διευθέτησή του στο χρόνο μεταξύ 2040 και 2060 μέσω της αλλαγής παραμέτρων όπως είναι τα επιτόκια και χρόνος αποπληρωμής.
Να το πω αλλιώς; Να ζήσουν να μας θυμούνται. Να ζήσουν όσες και όσοι γεννιούνται σήμερα που το 2050 και το 2060, όταν θα είναι στο μέσον του βίου τους, θα θυμούνται ότι μία γενιά σαραντάρηδων το 2016 τούς οδήγησε στο να είναι χρεωμένοι μέχρι τα αυτιά και με μία αέναη λιτότητα έτσι ώστε εκείνοι, δηλαδή η επόμενη και η μεθεπόμενη γενιά, να ελπίζουν ότι κάτι θα γίνει αφού πια μπουν στο βαθύ γήρας.
(Ο Γιώργος Αμυράς είναι βουλευτής και κοινοβουλευτικός εκπρόσωπος του κόμματος ΠΟΤΑΜΙ)