Πέμπτη 28 Μαρτίου 2024  18:45:42

Οι λοιμώξεις θανατώνουν εκατοντάδες ασθενείς στα νοσοκομεία. Αρκετές ευθύνες αποδίδονται σε γιατρούς και νοσοκομειακούς... Δέκα γνωστά νοσοκομεία, με ανάλογα προβλήματα και γιατί. Ποιά είναι... Κύριο

Αποκαλυπτική έρευνα για τη μάστιγα του ΕΣΥ αλλά και πολλών ασθενών ως θυμάτων.Tα στοιχεία από την «ακτινογραφία» των λοιμώξεων, μάστιγα του ΕΣΥ, σε δέκα μεγάλα νοσοκομεία οδηγούν σε επιχείρηση καθαρά χέρια, καθώς μόνο το 43% των επαγγελματιών υγείας τηρούσε τους κανόνες υγιεινής πριν από την επαφή με ασθενή.

Μια αποκαλυπτική έρευνα για τα αναγκαία μέτρα προστασίας, που πρέπει να λαμβάνουν και δεν λαμβάνουν ούτε οι μισοί γιατροί και νοσοκομειακοί, με θύματα αθώους ασθενείς, σε μια εποχή που ορισμένοι συνδικαλιστές και κομματικοί της Αριστεράς ζητούν να ....επιστρέψουν για κανονική δουλειά στα νοσοκομεία όσοι γιατροί και νοσοκομειακοί αρνούνται, πάντα,να κάνουν το αναγκαίο, υποχρεωτικό εμβόλιο προστασίας των ίδιων αλλά και των ασθενών τους.
Ο αριθμός των μικροβιαιμιών που αναπτύσσουν ασθενείς που νοσηλεύονται με φλεβικό καθετήρα, και οι οποίες αποτελούν τις πιο συχνές νοσοκομειακές λοιμώξεις, είναι στην Ελλάδα εξαπλάσιος από τον αντίστοιχο των Ηνωμένων Πολιτειών.

Είναι ο πιο απλός, φθηνός και αποτελεσματικός τρόπος για να αποφευχθούν οι νοσοκομειακές λοιμώξεις. Η υγιεινή των χεριών δεν είναι μια χρονοβόρα διαδικασία, διαρκεί λίγα δευτερόλεπτα, ενώ η πανδημία της COVID-19 μας έκανε όλους να συμφιλιωθούμε με αυτήν... Παρ' όλα αυτά, μεγάλη μερίδα του υγειονομικού προσωπικού του ΕΣΥ παραλείπει να την εφαρμόσει όταν έρχεται σε επαφή με τους ασθενείς.

Όπως κατέδειξαν τα πρώτα δεδομένα του Ενιαίου Εθνικού Συστήματος Καταγραφής για την επιτήρηση των νοσοκομειακών λοιμώξεων, από δέκα μεγάλα νοσοκομεία της χώρας, μόλις ένας στους τρεις γιατρούς και νοσηλευτές εφαρμόζει τους κανόνες υγιεινής των χεριών –χρήση αντισηπτικού– πριν από την επαφή με τον ασθενή και λιγότεροι από τους μισούς κάνουν το ίδιο πριν από κάθε άσηπτη διαδικασία στον χειρισμό του ασθενούς. Κάπως έτσι μπορεί να εξηγηθεί το γεγονός ότι ο αριθμός των μικροβιαιμιών που αναπτύσσουν ασθενείς που νοσηλεύονται με φλεβικό καθετήρα, και οι οποίες αποτελούν τις πιο συχνές νοσοκομειακές λοιμώξεις, είναι στη χώρα μας εξαπλάσιος από τον αντίστοιχο των Ηνωμένων Πολιτειών.

Η καταγραφή έγινε στο πλαίσιο του προγράμματος για την πρόληψη και τον έλεγχο των νοσοκομειακών λοιμώξεων και της μικροβιακής αντοχής, το οποίο πραγματοποιείται με αποκλειστική χρηματοδότηση του Ιδρύματος Σταύρος Νιάρχος και υλοποιείται από το Κέντρο Κλινικής Επιδημιολογίας και Εκβασης Νοσημάτων (Cleo) και τον Οργανισμό Διασφάλισης της Ποιότητας στην Υγεία (ΟΔΙΠΥ), σε συνεργασία με τον ΕΟΔΥ, το υπουργείο Υγείας, το Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο (ΕΚΠΑ) και το Institute for Healthcare Improvement (IHI).

Στόχος του είναι να αντιμετωπιστεί ένα μείζον πρόβλημα για το σύστημα υγείας της Ελλάδας. Σύμφωνα με δεδομένα του Ευρωπαϊκού Κέντρου Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων (ECDC), η χώρα μας κατατάσσεται πρώτη μεταξύ των χωρών της Ευρωπαϊκής Ενωσης στον επιπολασμό των νοσοκομειακών λοιμώξεων. Πριν από την πανδημία, ένας στους δέκα νοσηλευόμενους στη χώρα μας εμφάνιζε κάποια νοσοκομειακή λοίμωξη (6% ο μέσος όρος στην Ε.Ε.) και κατ' εκτίμηση 3.000 ασθενείς έχαναν τη ζωή τους από αυτές ετησίως.

Η επιτήρηση ξεκίνησε από δέκα μεγάλα νοσοκομεία της χώρας και συγκεκριμένα τον Ευαγγελισμό, τον Αγιο Σάββα, τα δύο Παίδων (Αγία Σοφία και Αγλαΐα Κυριακού), το Παπαγεωργίου και τα πανεπιστημιακά Αττικόν, Αλεξανδρούπολης, Λάρισας, Ρίου και Ηρακλείου. Σε πρώτη φάση επιλέχθηκε να καταγραφούν δύο δείκτες: η συμμόρφωση του προσωπικού με την υγιεινή των χεριών –δηλαδή εφαρμογή αντισηπτικού ή πλύσιμο χεριών– και οι μικροβιαιμίες που σχετίζονται με την κεντρική γραμμή, όπως ονομάζεται ο καθετήρας που τοποθετείται σε μεγάλη φλέβα. Τα δεδομένα συγκεντρώθηκαν την περίοδο Δεκέμβριος 2021 – Μάιος 2022. Για την καταγραφή της συμμόρφωσης στην υγιεινή των χεριών ειδικοί επιστήμονες παρατήρησαν περισσότερες από 10.000 περιπτώσεις χειρισμού νοσηλευόμενων ασθενών από το προσωπικό.

Τα πρώτα δεδομένα

Η πρώτη ανάλυση των δεδομένων κατέδειξε ότι μόνο στο 43,1% των περιπτώσεων όπου επαγγελματίας υγείας ήρθε σε επαφή με νοσηλευόμενο ασθενή τηρήθηκαν οι κανόνες υγιεινής των χεριών. Το υψηλότερο ποσοστό συμμόρφωσης με τους κανόνες υγιεινής των χεριών παρατηρήθηκε στο νοσηλευτικό προσωπικό (51,2%, έναντι 44,9% στους γιατρούς), κάτι που περιγράφεται και στην παγκόσμια βιβλιογραφία.
Αν και με το ισχύον θεσμικό πλαίσιο προβλέπεται ρητά ότι ο έλεγχος των νοσοκομειακών λοιμώξεων αποτελεί κριτήριο για την αξιολόγηση των διοικητών, αυτό δεν έγινε ποτέ έως τώρα.

Υγιεινή των χεριών εφάρμοσε πριν από την επαφή με τον ασθενή μόνο το 36,5% του προσωπικού και πριν από καθαρό ή άσηπτο χειρισμό το 45,8%. Υψηλότερα ήταν τα ποσοστά ύστερα από χειρισμό όπου υπήρχε ο κίνδυνος έκθεσης σε βιολογικά υγρά ασθενούς (58,7%) και μετά την επαφή με τον ασθενή (56,7%), ενώ μόλις ένας στους τρεις (33,3%) χρησιμοποιούσε αντισηπτικό μετά την επαφή με το άμεσο άψυχο περιβάλλον του ασθενούς, όπως κλινοσκεπάσματα, κλίνη, κομοδίνο κ.ά. Στο 69,4% των περιπτώσεων που δεν τηρήθηκε η υγιεινή των χεριών, το προσωπικό έκανε χρήση γαντιών. Ωστόσο, οι διεθνείς κατευθυντήριες οδηγίες είναι ξεκάθαρες στο ότι για την προστασία των ασθενών η χρήση γαντιών δεν πρέπει σε καμία περίπτωση να αντικαθιστά την υγιεινή των χεριών.

Την ίδια περίοδο της επιτήρησης καταγράφηκαν 7,25 λοιμώξεις ανά 1.000 ημέρες νοσηλείας με κεντρική γραμμή (φλεβικό καθετήρα), αριθμός εξαιρετικά υψηλός. Είναι ενδεικτικό ότι στις ΗΠΑ σύμφωνα με πρόσφατη δημοσίευση του CDC καταγράφονταν την περίοδο της πανδημίας 1,16 μικροβιαιμίες ανά 1.000 ημέρες νοσηλείας ασθενών με κεντρική γραμμή. Τα πλέον συχνά παθογόνα που απομονώθηκαν ήταν τα κλεμπσιέλλα (21,6%), ασινετομπάκτερ (21,3%) και εντεροβακτηριοειδή (17,1%). O μύκητας Candida auris απομονώθηκε μόνο στο 3,3% των περιπτώσεων.

Η καταγραφή και η συστηματική επιτήρηση των δεικτών που αφορούν τις νοσοκομειακές λοιμώξεις είναι ένα από τα βήματα για την αντιμετώπιση του προβλήματος. Το επόμενο είναι η εφαρμογή στοχευμένης πρόληψης.
Στο πλαίσιο αυτό, οι επικεφαλής των οργανισμών που υλοποιούν το πρόγραμμα συνεργάζονται με τους υπευθύνους των νοσοκομείων για την προετοιμασία των παρεμβάσεων που θα βελτιώσουν αυτούς τους δείκτες. Οι παρεμβάσεις αφορούν την εφαρμογή βέλτιστων πρακτικών, οι οποίες έχει αποδειχθεί ότι μπορούν να αντιμετωπίσουν τις νοσοκομειακές λοιμώξεις.

Η τοποθέτηση καθετήρα

Για παράδειγμα, οι μικροβιαιμίες που σχετίζονται με κεντρική γραμμή μπορούν σε μεγάλο βαθμό να προληφθούν με την τήρηση συγκεκριμένου πρωτοκόλλου, το οποίο περιγράφει τα βήματα που πρέπει να γίνουν κατά την τοποθέτηση του κεντρικού καθετήρα, τον χειρισμό-φροντίδα του και την αφαίρεσή του. Σύμφωνα με το πρωτόκολλο του Institute for Healthcare Improvement ΙΗΙ, μόνο για την τοποθέτηση του κεντρικού καθετήρα απαιτούνται έξι βήματα, από την υγιεινή των χεριών, τη χρήση ατομικών μέσων προστασίας (μάσκα, σκουφάκι χειρουργείου, αποστειρωμένα γάντια και ποδιά), την επιλογή του κατάλληλου σημείου εισαγωγής του καθετήρα και την αποστείρωση του σημείου. Αντίστοιχα αναλυτικό είναι το πρωτόκολλο για την φροντίδα του σημείου τοποθέτησης του καθετήρα, ενώ ιδιαίτερη σημασία δίνεται στον χρόνο αφαίρεσής του.

Η εφαρμογή των παρεμβάσεων αναμένεται να ξεκινήσει στα δέκα νοσοκομεία τον προσεχή Σεπτέμβριο. Από το φθινόπωρο θα επεκταθεί η επιτήρηση και στα υπόλοιπα νοσοκομεία του ΕΣΥ καθώς και σε άλλους δείκτες νοσοκομειακών λοιμώξεων και μικροβιακής αντοχής. Μετά το καλοκαίρι αναμένεται να αυστηροποιηθεί και το ισχύον θεσμικό πλαίσιο που αφορά τις νοσοκομειακές λοιμώξεις, με περιγραφή των στόχων μείωσης των δεικτών που θα πρέπει να επιτύχουν σε συγκεκριμένο χρονικό διάστημα οι διοικήσεις των νοσοκομείων. Αν και με το ισχύον θεσμικό πλαίσιο προβλέπεται ρητά ότι ο έλεγχος των νοσοκομειακών λοιμώξεων αποτελεί κριτήριο για την αξιολόγηση των διοικητών, αυτό δεν έγινε ποτέ. Η πρόθεση είναι ότι τώρα που θα υπάρχει και ενιαία καταγραφή των δεικτών, η ρύθμιση αυτή να αυστηροποιηθεί και να εφαρμοστεί.

Οπως δήλωσε στην «Κ» ο πρόεδρος του ΕΟΔΥ Θεοκλής Ζαούτης, «η πανδημία της COVID-19 μας έχει ευαισθητοποιήσει περισσότερο από ποτέ στο θέμα των νοσοκομειακών λοιμώξεων και της μικροβιακής αντοχής. Παγκοσμίως παρατηρείται αύξηση των νοσοκομειακών λοιμώξεων. Εμείς έχουμε μπει σε μια φάση συστηματικής αντιμετώπισης του προβλήματος στην Ελλάδα, που περιλαμβάνει την καταγραφή των νοσοκομειακών λοιμώξεων αλλά και τον έλεγχό τους με αυστηροποίηση του θεσμικού πλαισίου».

Το σύστημα υγείας και οι διεθνείς συμμαχίες

«Στην προσπάθεια για τον έλεγχο των νοσοκομειακών λοιμώξεων στη χώρα μας έχουμε αναζητήσει συνεργασίες με διεθνείς φορείς με εμπειρία και περγαμηνές σε αυτό το αντικείμενο», σημειώνει στην «Κ» ο πρόεδρος του ΕΟΔΥ Θεοκλής Ζαούτης. Ενας από αυτούς είναι και ο ανεξάρτητος διεθνής Οργανισμός Βελτίωσης της Ποιότητας και της Ασφάλειας στις Υπηρεσίες Φροντίδας Υγείας – Institute for Healthcare Improvement (ΙHI), με έδρα στη Βοστόνη των ΗΠΑ.

Σύμφωνα με τον κ. Ζαούτη, ο ΙΗΙ διαθέτει μεγάλη εμπειρία και έχει να επιδείξει επιτυχημένα προγράμματα πρόληψης και ελέγχου των λοιμώξεων σε χώρες όπως οι ΗΠΑ, η Πορτογαλία, η Βραζιλία και η Σκωτία. Ως προς την υλοποίηση του προγράμματος Πρόληψης και Ελέγχου Λοιμώξεων και Μικροβιακής Αντοχής, ο IHI έχει συμβουλευτικό ρόλο και παρέχει τεχνογνωσία για τη βελτίωση των υπηρεσιών υγείας και την ενίσχυση της αλλαγής κουλτούρας στα νοσοκομεία. Η επιστημονική ομάδα τους, εβδομαδιαία μέσω διαδικτυακής πλατφόρμας, εκπαιδεύει και συμβουλεύει τους ειδικούς στην πρόληψη και στον έλεγχο των λοιμώξεων και πραγματοποιεί τηλεδιασκέψεις σε μηνιαία βάση με τις διοικήσεις και τις επιτροπές λοιμώξεων των νοσοκομείων. Ηδη δύο μέλη της επιστημονικής ομάδας τους έχουν επισκεφθεί συμμετέχοντα νοσοκομεία για να συναντήσουν διά ζώσης τους επαγγελματίες υγείας των νοσοκομείων αλλά και να αντιληφθούν ορθότερα την πορεία εξέλιξης του προγράμματος, τις προκλήσεις που αντιμετωπίζουν οι επαγγελματίες υγείας καθώς και την έως τώρα αποκτηθείσα εμπειρία.

Παράλληλα, όπως επισημαίνει ο κ. Ζαούτης, ο ΕΟΔΥ έχει ξεκινήσει συνεργασία με τα Κέντρα Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων (CDC) των HΠΑ για την υλοποίηση του προγράμματος GAIHN-AR, για την πρόληψη και τον περιορισμό της εξάπλωσης παθογόνων υψηλής αντοχής στα αντιβιοτικά σε χώρους υγειονομικής περίθαλψης. Θα υλοποιηθεί στο Τζάνειο, στα πανεπιστημιακά Αττικόν και ΑΧΕΠΑ και στο Κεντρικό Εργαστήριο Δημόσιας Υγείας, ενώ τον συντονισμό και την επίβλεψη αυτής της δράσης θα έχει το Πανεπιστήμιο Vanderbilt των ΗΠΑ.
Η συνεργασία έχει ως στόχο τη βελτίωση της ταχείας εργαστηριακής ανίχνευσης ανθεκτικών παθογόνων, την ενίσχυση των πρακτικών ελέγχου για την αποφυγή της μετάδοσής τους μεταξύ των συμμετεχόντων νοσοκομείων, καθώς και τη διευκόλυνση της ταχείας επικοινωνίας τοπικών, εθνικών και παγκόσμιων αρχών σε περίπτωση ανίχνευσής τους.

Προσθήκη σχολίου

Βεβαιωθείτε ότι εισάγετε τις (*) απαιτούμενες πληροφορίες, όπου ενδείκνυται. Ο κώδικας HTML δεν επιτρέπεται.

Πολυμέσα

Cookies make it easier for us to provide you with our services. With the usage of our services you permit us to use cookies.
Ok Decline