Δεν πρόλαβε να «στεγνώσει» το μελάνι της συμφωνίας που δήλωσε ο ΥΠΕΞ της Τουρκίας ότι υπέγραψε με την Λιβύη και το κοινοβούλιο της Τρίπολης ανακοίνωσε πως δεν αναγνωρίζει τη συμφωνία αυτή.
Όπως μεταδίδει το The Libya Update, «το Λιβυκό κοινοβούλιο απορρίπτει τη συμφωνία για τους υδρογονάνθρακες που υπογράφηκε σήμερα ανάμεσα στην Τουρκία και την κυβέρνηση Εθνικής Ενότητας».
Η συμφωνία αυτή απορρίπτεται από το κοινοβούλιο ως «παράνομη», καθώς δεν διαθέτει την έγκριση του λιβυκού νομοθετικού σώματος, δηλαδή του Κοινοβουλίου.
Υπενθυμίζεται πως το Λιβυκό Κοινοβούλιο, το μοναδικό εκλεγμένο σώμα στη χώρα, που ταλανίζεται από εμφύλιο, έχει άρει την εμπιστοσύνη του από την κυβέρνηση του Αμπντουλχαμίντ Ντμπεϊμπά και, κατά συνέπεια, δεν αναγνωρίζει καμία πράξη του.
Το «αγκάθι» του τουρκολιβυκού μνημονίου και οι προκλήσεις για την Αθήνα
Τρία χρόνια έπειτα από το παράνομο μνημόνιο του 2019 και ενώ το λιβυκό «χάος» παραμένει, η Τουρκία επιδιώκει να εμβαθύνει την επιρροή της στην περιοχή με όχημα την ενέργεια και το βλέμμα στραμμένο στις διαφιλονικούμενες θαλάσσιες ζώνες της Μεσογείου
Σχεδόν τρία χρόνια έχουν περάσει από τον Νοέμβριο του 2019, οπότε η τουρκική πλευρά υπέγραψε μνημόνιο κατανόησης (MoU) με την τότε κυβέρνηση της Τρίπολης. Ο λόγος για ένα μνημόνιο βάσει του οποίου οι δύο πλευρές συμφωνούσαν τότε να συνεργαστούν για τον «καθορισμό θαλάσσιων δικαιοδοσιών» στη
Μεσόγειο, αγνοώντας την Ελλάδα αλλά και την Αίγυπτο.
Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν και Φαγέζ αλ Σαράζ είχαν παρουσιαστεί τότε μπροστά στις κάμερες στην Κωνσταντινούπολη να υπογράφουν ένα μνημόνιο που θα ανέβαζε κατακόρυφα τη γεωπολιτική ένταση όχι μόνο στη Μεσόγειο αλλά και εντός της εμφυλιοπολεμικής Λιβύης.
Τρία χρόνια μετά, πολυπληθής αντιπροσωπεία Τούρκων υπουργών (Εξωτερικών, Άμυνας, Ενέργειας, Εμπορίου κ.ά.) βρέθηκε στην Τρίπολη για να υπογράψει, ακολουθώντας τις εντολές του προέδρου Ερντογάν όπως αναφέρουν τα τουρκικά μίντια, ένα νέο μνημόνιο κατανόησης (MoU) με θέμα – αυτήν τη φορά – την ενίσχυση της συνεργασίας Τούρκων και Λίβυων στο μέτωπο των εκμετάλλευσης υδρογονανθράκων.
Οι Ερντογάν και αλ Σαράζ δεν ήταν παρόντες. Ο τελευταίος δεν υπάρχει άλλωστε καν πια στην κεντρική σκηνή των πολιτικών εξελίξεων στη Λιβύη. Παρόντες αυτήν τη φορά ήταν από την πλευρά της Τουρκίας ο υπουργός Εξωτερικών Μεβλούτ Τσαβούσογλου, ο υπουργός Άμυνας Χουλουσί Ακάρ, ο υπουργός Ενέργειας και Φυσικών Πόρων Φατίχ Ντονμέζ, ο υπουργός Εμπορίου Μεχμέτ Μους, ο διευθυντής Επικοινωνίας της τουρκικής προεδρίας Φαχρετίν Αλτούν και ο προεδρικός εκπρόσωπος Ιμπραχίμ Καλίν. Όσο για τη λιβυκή πλευρά, εκείνη εκπροσωπήθηκε από τον προσωρινό πρωθυπουργό Αμπντουλχαμίντ Ντμπέιμπα η οποίος όμως δεν αναγνωρίζεται από το δημοκρατικά εκλεγμένο κοινοβούλιο της βορειοαφρικανικής χώρας.
Όπως το 2019 έτσι και τώρα, η Λιβύη παραμένει εμφυλιοπολεμικά διχασμένη και – μέσα στον διχασμό της – ανήμπορη να πάει σε κοινά αποδεκτές εκλογές.
Όπως το 2019 ωστόσο έτσι και τώρα, η Άγκυρα παραμένει ιδιαίτερα ενεργή στη Λιβύη.
Για του λόγου το αληθές, αρκεί μια ματιά στο υπογραφέν σήμερα μνημόνιο με το οποίο η Τρίπολη ανοίγει πια την πόρτα σε τουρκικές εταιρείες όπως είναι TPAO και η BOTAŞ προκειμένου εκείνες να εμπλακούν πιο ενεργά στην ανάπτυξη, αξιοποίηση και εκμετάλλευση του ενεργειακού πλούτου της βορειοαφρικανικής χώρας. Σύμφωνα με όσα αναφέρονται στο νέο μνημόνιο, τουρκικές και λιβυκές εταιρείες θα μπορούσαν στο μέλλον να αναπτύξουν κοινή δράση στο μέτωπο της ενέργειας και της αξιοποίησης των λιβυκών ενεργειακών πόρων.
Αυτό που δεν διευκρινίζεται, ωστόσο, είναι το εάν η αυτή η δράση πρόκειται να λάβει χώρα μόνο εντός των λιβυκών συνόρων ή και σε άλλες θαλάσσιες περιοχές της Μεσογείου που διεκδικούνται μέσω του παράνομου τουρκολιβυκού μνημονίου περί των θαλασσίων οριοθετήσεων του 2019.
Όπως τότε έτσι και τώρα, υπήρξαν Λίβυοι που αντέδρασαν. Το Λιβυκό κοινοβούλιο, που δεν στηρίζει τον Αμπντουλχαμίντ Ντμπέιμπα, «απορρίπτει τη συμφωνία για τους υδρογονάνθρακες που υπογράφηκε σήμερα» ως «παράνομη», όπως σημειώνει το The Libya Update.
Στο ίδιο πνεύμα, ο πρόεδρος του λιβυκού κοινοβουλίου Ακίλα Σάλεχ χαρακτήρισε τη συμφωνία για τους υδρογονάνθρακες «παράνομη», υπογραμμίζοντας ότι η κυβέρνηση του Ντμπέιμπα, της οποίας η θητεία έχει λήξει, δεν είναι εξουσιοδοτημένη να συνάπτει διεθνείς συμφωνίες.
Αξίζει να σημειωθεί ότι εκείνος που παρουσιάστηκε σήμερα να υπογράφει να υπογράφει το μνημόνιο κατανόηση από την πλευρά της Λιβύης ήταν ο υπουργός Οικονομίας Mohammed Al-Hawaij, και όχι ο υπουργός Πετρελαίου και Φυσικού Αερίου Μοχάμεντ Αούν ο οποίος αντιθέτως χαρακτήρισε «ύποπτα» όσα υπεγράφησαν με την Τουρκία σήμερα.
Αντιδρώντας στις ειδήσεις που έρχονταν από την Τρίπολη, το ελληνικό υπουργείο Εξωτερικών έδωσε από την πλευρά του στη δημοσιότητα ανακοίνωση στην οποία σημειώνει: «Η Ελλάδα παρακολουθεί ιδιαίτερα στενά τις εξελίξεις στη Λιβύη και ιδιαίτερα τη σημερινή υπογραφή "μνημονίου συνεργασίας" μεταξύ της κυβέρνησης εθνικής ενότητας (GNU) της Λιβύης και της Τουρκίας στον τομέα των υδρογονανθράκων. Η Ελλάδα έχει κυριαρχικά δικαιώματα στην περιοχή, τα οποία προτίθεται να υπερασπιστεί με όλα τα νόμιμα μέσα, με πλήρη σεβασμό στο Διεθνές Δίκαιο της Θάλασσας. Υπενθυμίζεται ότι η Ελλάδα έχει προβεί σε οριοθέτηση της ΑΟΖ της με την Αίγυπτο, συμφωνία, η οποία έχει συναφθεί με σεβασμό στο Διεθνές Δίκαιο της Θάλασσας. Παράλληλα, η Ελλάδα διατηρεί, όπως ορίζει η Σύμβαση των Ηνωμένων Εθνών για το Δίκαιο της Θάλασσας, δικαίωμα ipso facto et ad initio σε υφαλοκρηπίδα, η οποία, ελλείψει διμερούς συμφωνίας ορίζεται με τη μέση γραμμή. Τέλος, επισημαίνεται ότι το τουρκο-λιβυκό "μνημόνιο" του 2019 είναι παράνομο, άκυρο και ανυπόστατο. Ως εκ τούτου, ουδείς έχει κανένα δικαίωμα να το επικαλείται. Οποιαδήποτε αναφορά ή ενέργεια σε εφαρμογή του εν λόγω "μνημονίου" θα είναι εκ των πραγμάτων παράνομη και αναλόγως της βαρύτητας της, θα υπάρξει αντίδραση τόσο σε διμερές επίπεδο, όσο και σε επίπεδο Ευρωπαϊκής Ένωσης και ΝΑΤΟ.»
Ο υπουργός Εξωτερικών Νίκος Δένδιας είχε σήμερα συναντήσεις στην Αθήνα με τους πρεσβευτές της Γαλλίας, Πατρίκ Μεζονάβ, και των ΗΠΑ, Τζορτζ Τσούνη, στους οποίους έθεσε το θέμα της Λιβύης.
Ο επικεφαλής της ελληνικής διπλωματίας πήρε μέρος, μέσω τηλεδιάσκεψης, και στο Συμβούλιο Σύνδεσης ΕΕ – Ισραήλ στο οποίο επίσης έθεσε τις «επιζήμιες για την περιοχή κινήσεις σε Ανατολική Μεσόγειο και Λιβύη».
Ο κ. Δένδιας συνομίλησε όμως τηλεφωνικά σήμερα και με τον Αιγύπτιο ομόλογό του, Σάμεχ Σούκρι, η χώρα του οποίου έχει άμεσο ενδιαφέρον για τις εξελίξεις όχι μόνο στη Λιβύη με την οποία έχει κοινά σύνορα αλλά και για τις εξελίξεις στη Μεσόγειο, πολύ δε περισσότερο έπειτα από την υπογραφή της συμφωνίας τμηματικής οριοθέτησης ΑΟΖ Ελλάδας – Αιγύπτου του 2020. Αμφότερες πλευρές, Αθήνα και Κάιρο, αμφισβήτησαν τη νομιμότητα της λιβυκής κυβέρνησης εθνικής ενότητας να υπογράψει μνημόνιο κατανόησης με την Τουρκία, όπως σημειώνει το ελληνικό ΥΠΕΞ ενώ ο κ. Δένδιας ετοιμάζεται να μεταβεί στο Κάιρο για διαβουλεύσεις την προσεχή Κυριακή, 9 Οκτωβρίου.
Η «Κ» είχε γράψει πριν από τρεις εβδομάδες για τον κίνδυνο να δούμε νέες αρνητικές εξελίξεις στο μέτωπο της Λιβύης που θα δείχνουν προς την κατεύθυνση της παγίωσης της τουρκικής επιρροής.
Πηγές με γνώση των εξελίξεων, ανέφεραν τότε στην «Κ» και στον Βασίλη Νέδο ότι «οι Τούρκοι υπόσχονται υλικοτεχνική και οικονομική βοήθεια, αλλά και ακόμη μεγαλύτερες δυνατότητες εκμετάλλευσης στον βυθό της Ανατολικής Μεσογείου, αρκεί οι Λίβυοι να συνεχίσουν να στηρίζουν το τουρκολιβυκό μνημόνιο».