Η διαπραγματευτική τακτική του κ. Τσίπρα έχει διαμορφωθεί. Μας οδήγησε στο τρίτο Μνημόνιο, χωρίς αυτό να χρειάζεται τον Δεκέμβριο του 2014. Η τακτική είναι πάρα πολύ απλή: Διαμορφώνεται ένα επικοινωνιακό σκηνικό δήθεν σκληρής διαπραγμάτευσης. Εξαντλείται ο χρόνος. Η χώρα «κολλάει με την πλάτη στον τοίχο» και η Κυβέρνηση μετά υποχωρεί κατά κράτος.
Έτσι φθάσαμε να παραμείνουμε στο μνημόνιο άλλα τρία χρόνια και σήμερα μπορούμε να γιορτάσουμε την επέτειο του περιβόητου, ιστορικού «mail Χαρδούβελη», το οποίο μπορεί να συγκριθεί με το Μνημόνιο ΙΙΙ και τα μέτρα που εισάγει η Κυβέρνηση. Καθένας μπορεί να κρίνει κατά συνείδηση -και αν όχι μέσα στην Αίθουσα αυτή, μόνος του- εάν η χώρα τον Νοέμβριο του 2015 είναι σε καλύτερη ή χειρότερη κατάσταση από τον Νοέμβριο-Δεκέμβριο του 2014.
Η διαφορά, δυστυχώς, είναι καταλυτική. Χάσαμε ένα εθνικό κεκτημένο. Οδηγηθήκαμε σε εθνική οπισθοχώρηση.
Τώρα υπάρχει μία προσδοκία, σύμφωνα με αισιόδοξες εκτιμήσεις που γίνονται, να επανέλθουμε στο σημείο στο οποίο βρισκόμασταν τον Δεκέμβριο του 2014 τον Δεκέμβριο του 2017. Και αναφέρομαι στα μακροοικονομικά μεγέθη της χώρας. Την ίδια στιγμή η Πορτογαλία δανείζεται πλέον με αρνητικό επιτόκιο στις διεθνείς αγορές. Και όλα αυτά συνέβησαν ενώ είχαμε βρεθεί πραγματικά ένα βήμα πριν την έξοδο, πριν την αλλαγή status.
Βέβαια, στις Βρυξέλλες, στις ευρωπαϊκές πρωτεύουσες η ανάλυση που κάνουν είναι πάρα πολύ απλή. Θεωρούν ότι έχει πετύχει η στρατηγική τους, διότι τελικά από εκεί που τον Δεκέμβριο του 2014 υπήρχε ένα ποσοστό –ας πούμε- 30%, 35% υπέρ της ευρωπαϊκής στρατηγικής, του δύσκολου δρόμου και ένα 65%, 70% στα «κάγκελα», κατά του μνημονίου, το οποίο είχε εντυπωσιαστεί από τις δημαγωγίες και από τις υποσχέσεις, τώρα, έναν χρόνο μετά, το 80% του Υπουργικού Σώματος και σίγουρα της Βουλής έχει προσχωρήσει λίγο ή πολύ στη δύσκολη ευρωπαϊκή στρατηγική του απεχθούς μνημονίου. Προσέξτε: Το 2015! Σκεφθείτε τι δυσκολίες υπήρχαν το 2010, 2011, 2012 κ.ο.κ.
Βεβαίως εκτός Ελλάδας είναι δύσκολο να γίνει κατανοητή η διπλή γλώσσα του κ. Τσίπρα και του κ. Καμμένου, η αμφιθυμία, το υπολανθάνον ψέμα, το οποίο δεν θεραπεύεται εύκολα, διότι βλέπετε πως και στο εσωτερικό της Κοινοβουλευτικής Ομάδας του ΣΥΡΙΖΑ και των ΑΝΕΛ έχουμε αντιστάσεις.
Δεν έχουμε μόνο την παραίτηση του κ. Σακελλαρίδη, που τον τιμά από πλευράς προσωπικής συνείδησης, αλλά δείχνει και την εσωτερική αντίφαση στην Πλειοψηφία, έχουμε και το ζήτημα του κ. Νικολόπουλου στους Ανεξάρτητους Έλληνες. Έχουμε μία ασταθή πλέον κοινοβουλευτική πλειοψηφία. Έχουμε μια κρίση νομιμοποίησης πρώιμη.
Δύο μόλις μήνες μετά τις εκλογές έχουμε προβλήματα στρατηγικής, προβλήματα ήθους, προβλήματα θεσμών, θεσμικό κατήφορο, υπόθεση Πανούση, έχουμε αμφισβήτηση θεμελιωδών επιλογών της Κυβέρνησης από την κυβερνητική της πλειοψηφία.
Ταυτόχρονα, όλα αυτά δημιουργούν ένα εξαιρετικά επισφαλές πλαίσιο για να συνδέσεις την οικονομική πολιτική σου με ζητήματα εξωτερικής πολιτικής, με εθνικά θέματα, με τη διαχείριση των προσφυγικών πιέσεων και ροών, με τη διαχείριση της απειλής της τρομοκρατίας.
Ο κ. Τσίπρας πήγε στην Τουρκία, στην Κωνσταντινούπολη και στην Άγκυρα. Άκουσα τις δηλώσεις του. Έχω ζήσει αυτό το περιβάλλον των συζητήσεων και των κοινών δηλώσεων. Τι ακούσαμε; Αποδοχή της θέσης του κ. Νταβούτογλου ότι πρέπει να αποφεύγονται οι παραβιάσεις ένθεν και ένθεν στο Αιγαίο και ότι θα υπάρξει τεχνική συνεργασία των ακτοφυλακών.
Αυτό ήταν το ζητούμενο; Γι' αυτό πήγε; Εδώ είμαστε. Μπορούμε να βοηθήσουμε. Μπορούμε να διασφαλίσουμε την εθνική συνέχεια και την εθνική στρατηγική. Το ζήτημα είναι πολύ βαθύτερο, τι γίνεται με όλα αυτά που τώρα συνομολογεί ο κ. Τσίπρας στις κοινές δηλώσεις του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, για τα οποία όμως μας λοιδορούσε, μας έβριζε, μας καταδίωκε τα προηγούμενα χρόνια, σε σχέση με τη Συρία, με τη Μέση Ανατολή, με τη Βόρεια Αφρική, σε σχέση με την ανατολική γειτονία της Ευρωπαϊκής Ένωσης, σε σχέση με το πώς αντιλαμβανόμαστε τη θέση μας μέσα στον κόσμο και μέσα στην ευρωατλαντική συμμαχία. Και τα σημερινά είναι το προοίμιο αυτών που ακολουθούν, γιατί ακολουθούν τα πραγματικά δύσκολα.
Ακολουθούν τα ζητήματα του ασφαλιστικού, της αγροτικής φορολογίας, νέα δημοσιονομικά μέτρα, διαρθρωτικές αλλαγές για το άνοιγμα αγορών, αλλαγές στη δημόσια διοίκηση. Επιτέλους, θα δούμε τι επιβάρυνση στο χρέος είχε η καθυστέρηση και η περιπετειώδης ενασχόληση με το επονείδιστο χρέος, τη στιγμή που θα έπρεπε να έχουμε ολοκληρώσει τις διευθετήσεις και τις συμφωνίες του 2012, να πάρουμε το κάτι παραπάνω που μας είχαν υποσχεθεί δίπλα σε αυτό το μεγάλο που πήραμε ως μείωση το 2012.
Και το νομοσχέδιο όμως αυτό έχει τη σημασία του γιατί αφορά την πρώτη κατοικία. Δυστυχώς αν η Κυβέρνηση τελικά άφηνε την προστασία της πρώτης κατοικίας από τους πλειστηριασμούς στη διακριτική ευχέρεια των τραπεζών, οι τράπεζες θα προσέφεραν στους οφειλέτες μεγαλύτερη προστασία από την προστασία που προσφέρει ο νόμος της Κυβέρνησης Τσίπρα-Καμμένου.
Τώρα δυστυχώς με τον νόμο, μέσα από το σύστημα εποπτείας των τραπεζών οι τράπεζες δεν θα μπορέσουν να κάνουν τις κινήσεις διευκόλυνσης που θα μπορούσαν να κάνουν.
Η δε απάντηση του κ. Καϊτάνεν, που επικαλέστηκε ο κ. Τσακαλώτος, είναι αστείο να ερμηνεύεται έτσι. Ο κ. Καϊτάνεν είπε ότι υπάρχει ως προσωρινό μέτρο η αναστολή πλειστηριασμών με βάση τη νομοθεσία μας και προστίθεται ως διαρθρωτικό μέτρο το σύστημα προστασίας των ευπαθών ομάδων, το εγγυημένο κοινωνικό εισόδημα. Έτσι διαβάζεται με κοινή λογική η απάντηση του κ. Καϊτάνεν, όχι για να δικαιολογήσει την οπισθοχώρηση και την ταπείνωση τη διαπραγματευτική της Κυβέρνησης.
Όσον αφορά τις εκατό δόσεις σάς το ξαναείπαμε: Μην το ψηφίζετε. Θα το ξεψηφίσετε. Σεβαστείτε αυτό που βρήκατε. Το χειρότερο, όμως, είναι ότι δεν μιλούμε για τα επιχειρηματικά δάνεια, δεν μιλούμε για τις αναδιαρθρώσεις δανείων και επιχειρήσεων, για τις προϋποθέσεις δανεισμού των μικρομεσαίων επιχειρήσεων.
(Ο καθηγητής του Συνταγματικού Ευαγ. Βενιζέλος, βουλευτής Θεσσαλονίκης, είναι πρώην υπουργός και πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ)