Εμείς δεν εγκαταλείψαμε τους στόχους μας. Υποχρεωθήκαμε να τους επαναϊεραρχήσουμε από ανάγκη. Αυτό το κατάλαβε ο λαός γι' αυτό και ψήφισε ξανά τις δικές μας δυνάμεις να είναι Κυβέρνηση εδώ.
Δεν θα σταματήσουμε, λοιπόν, να προσβλέπουμε στη δημιουργία των προϋποθέσεων που θα καταστήσουν δυνατή την ικανοποίηση ακριβώς αυτών των στόχων και αυτών των αιτημάτων των αγροτών και του λαού.
Καλούμε και τώρα όλες τις αριστερές και τις προοδευτικές δυνάμεις, ακόμα και αυτές που δείχνουν να μην κατανοούν ποια είναι σήμερα η κυρίαρχη σύγκρουση στην κοινωνία και φτάνουν συκοφαντούν τον κόσμο του ΣΥΡΙZA, να σκεφτούν τι κρίνεται σήμερα στην κοινωνία, ποιος είναι απέναντι σε ποιον, να δουν ότι έχει αρχίσει μια σύγκρουση ανάμεσα στις κατεστημένες δυνάμεις και τις δυνάμεις που θέλουν να αλλάξουν την κοινωνία και να πάρουν τη θέση που πρέπει να πάρουν.
Εμείς δεν θα πάψουμε ποτέ να καλούμε σε συστράτευση σε στόχους κοινούς. Κατανοούμε ότι υπάρχουν θέματα, για τα οποία υπάρχουν διαφορές, αντιθέσεις. Δεν τους ζητούμε να συμμεριστούν τη δική μας ευθύνη. Όμως, νομίζω ότι δεν πρέπει με τη στάση τους να επιτρέψουν σε δυνάμεις αντιλαϊκές να περάσουν το σχέδιό τους.
--Ο λόγος για τον οποίο ήθελα κυρίως να μιλήσω είναι για να υπογραμμίσω ότι η διαδικασία της ανακεφαλαιοποίησης των τραπεζών, η διαδικασία της επίλυσης των δανείων και η διαδικασία της μείωσης της ανεργίας και της αύξησης της απασχόλησης είναι τρεις αλληλένδετες και αλληλεξαρτώμενες διαδικασίες. Εάν αυτό γίνει κατανοητό, νομίζω ότι μπορούν να απαντηθούν πολλά από τα ερωτήματα που έχουν τεθεί και από την κ. Κανέλλη πριν, «γιατί τόσα λεφτά για τις τράπεζες;», «γιατί μηδενίστηκε σήμερα η αξία των τραπεζών;» κλπ.
Μόνο εάν η ανακεφαλαιοποίηση ή μόνο όταν η ανακεφαλαιοποίηση, όπως αυτή η Κυβέρνηση θέλει να κάνει, συνδυαστεί με την αντιμετώπιση των «κόκκινων» δανείων και με μια πολιτική ανάκαμψης της απασχόλησης, μόνο τότε η ανακεφαλαιοποίηση θα κριθεί ως επιτυχής.
Γιατί συμβαίνει αυτό; Διότι, όταν μιλάμε για «κόκκινα» δάνεια, σημαίνει ότι δεσμεύονται πόροι των τραπεζών, «τρώγονται» κεφάλαια των τραπεζών και όσο τα «κόκκινα» δάνεια συσσωρεύονται αντί να επιλύονται, διαρκώς θα απαιτούνται νέα κεφάλαια για την ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών. Αυτό ακριβώς έγινε ως τώρα και αυτό προσπαθούμε να αποτρέψουμε στο μέλλον. Και γι' αυτό ακριβώς αυτό το θέμα δεν αφορά μόνο τους δανειολήπτες αλλά όλη την κοινωνία, όλους μας. Κλειδί δηλαδή για τις εξελίξεις είναι η ανακεφαλαιοποίηση σε συνδυασμό με την αντιμετώπιση των «κόκκινων» δανείων και σε συνδυασμό με μια πολιτική ανάκαμψης της οικονομίας και της απασχόλησης.
Γιατί χρειάζεται, λοιπόν, η νέα ανακεφαλαιοποίηση που συζητούμε σήμερα; Πρώτον, διότι στις προηγούμενες ανακεφαλαιοποιήσεις δεν αντιμετωπίστηκαν τα «κόκκινα» δάνεια και δεύτερον, διότι δεν άλλαξε σχεδόν τίποτα στη λειτουργία των τραπεζών.
Αυτή είναι η άποψη όχι μόνο η δική μας, αλλά -να μου επιτραπεί να πω- και η επικρατούσα επιστημονική άποψη, για όσους ασχολούνται με το θέμα. Θα ήθελα να καταθέσω στα Πρακτικά της Βουλής μια μελέτη μεταξύ των πολλών του καθηγητή κ. Αυγουλέα, που έγινε για λογαριασμό του ΕΛΙΑΜΕΠ, η οποία προσπαθεί ακριβώς να δει όλο αυτό το πρόβλημα των τραπεζών και το πώς φτάσαμε ως εδώ.
Για τον ίδιο λόγο μηδενίστηκαν και οι αξίες των μετοχών πολλές φορές, όχι μόνο τώρα. Και βλέπουμε εδώ να έχουν χάσει τεράστια ποσά και εκείνοι που είχαν επενδύσει στις τράπεζες με την προηγούμενη ανακεφαλαιοποίηση. Το ενδιαφέρον εδώ και το θετικό είναι ότι παρόλα αυτά πολλοί από τους παλαιούς ξένους επενδυτές επανεπενδύουν στις τράπεζες σήμερα. Γιατί το κάνουν αυτό, αφού έχασαν τα λεφτά τους; Ο λόγος είναι διότι σήμερα θεωρούν ότι η παρούσα Κυβέρνηση είναι αποφασισμένη να προχωρήσει μετά την ανακεφαλαιοποίηση σε αυτό που ήδη είπα, στην αντιμετώπιση του προβλήματος των «κόκκινων» δανείων.
Και στο ερώτημα γιατί ο λαός να εμπιστευτεί αυτήν την Κυβέρνηση ότι δεν θα χάσει ξανά τα λεφτά του –διότι έχει δίκιο, όχι μόνο 40 δισεκατομμύρια ευρώ που είπε η κ. Κανέλλη, περισσότερα έχουν ξοδευτεί και χαθεί- απάντηση είναι η ελπίδα. Και είναι και στόχος προς κατάκτηση αυτός, αυτήν τη φορά να προχωρήσουμε αποφασιστικά στην αντιμετώπιση των «κόκκινων» δανείων και σε ό,τι άλλο χρειάζεται για την ανάκαμψη της οικονομίας και της απασχόλησης.
Τι έγινε ως τώρα; Και γιατί αυτό το οποίο γίνεται σήμερα είναι κάτι ποιοτικά διαφορετικό, το οποίο πιστεύω ότι από αντιπολιτευτική πρόθεση ορισμένοι δεν θέλουν να το κατανοήσουν;
Αυτό που έγινε ως τώρα, βεβαίως, επέτρεψε σε έναν κόσμο να μη χάσει το σπίτι του και αυτό είναι θετικό. Όμως, εκείνο που προστατεύθηκε ως τώρα ήταν κυρίως η απραξία. Εκείνο που προστατεύθηκε ως τώρα ήταν μία λειτουργία του τραπεζικού συστήματος, το οποίο δεν είχε κίνητρα ούτε πίεση να αντιμετωπίσει το θέμα των «κόκκινων» δανείων. Το ανακύκλωνε, συσσωρευόταν.
Το δεύτερο που προστατεύθηκε ως τώρα ήταν μία λειτουργία των τραπεζών που επέτρεπε να υπάρξουν πελατειακά δίκτυα, πελατειακές σχέσεις, χαριστικά δάνεια. Τα δάνεια προς τα κόμματα είναι ενδεικτικό θέμα και δεν ξέρω γιατί δεν πρέπει να συζητείται. Τα δάνεια προς ορισμένες γνωστές επιχειρήσεις είναι, επίσης, άλλο παράδειγμα. Γνωρίζετε ότι σε ορισμένες περιπτώσεις από αυτές –δυστυχώς, θα πω εγώ- χρειάστηκε να γίνουν και αντικείμενο δικαστικής έρευνας.
Επομένως, αυτό το οποίο υπήρξε ως τώρα ήταν μία διαδικασία ένα υπαρκτό πρόβλημα να γιγαντωθεί, να γίνει μία ωρολογιακή βόμβα –εννοώ τα «κόκκινα» δάνεια στην ολότητά τους- που αν τώρα δεν το αντιμετωπίσουμε και αφήσουμε να σκάσει αυτή η βόμβα, ούτε προστασία πρώτης κατοικίας θα έχουμε ούτε προστασία θέσεων εργασίας θα έχουμε ούτε οικονομία θα έχουμε, αλλά θα έχουμε μία γενικευμένη κρίση.
Και για να μη σπαταλήσω χρόνο, θα καταθέσω στα Πρακτικά δύο πίνακες με στοιχεία που καταρτίσαμε με τη βοήθεια πρωτογενών στοιχείων από την Τράπεζα της Ελλάδας, που επιβεβαιώνουν αυτό το οποίο είπα, ότι δηλαδή από το 2012, 2013, παρά την ανακεφαλαιοποίηση που έγινε, τα «κόκκινα» δάνεια, τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια συνέχισαν να αυξάνουν και ποσοτικά και ως ποσοστό των συνολικών δανείων και μάλιστα με έντονο ρυθμό.
(Στο σημείο αυτό ο Αντιπρόεδρος της Κυβέρνησης κ. Ιωάννης Δραγασάκης καταθέτει για τα Πρακτικά τους προαναφερθέντες πίνακες, οι οποίοι βρίσκονται στο
Αρχείο του Τμήματος Γραμματείας της Διεύθυνσης Στενογραφίας και Πρακτικών της Βουλής)
Το δεύτερο που θα δείτε στα διαγράμματα που θα πάρετε είναι ότι έχουμε μία όχι μείωση, αλλά επιβράδυνση της αύξησης των δανείων –πότε;- όταν αρχίζει να επιβραδύνεται η αύξηση της ανεργίας, όταν αρχίζει να επιβραδύνεται η ύφεση και να έχουμε τάση προς την ανάκαμψη. Επιβεβαιώνεται, δηλαδή, αυτό που είπα στην αρχή, ότι όταν έχουμε αύξηση της ανεργίας, ύφεση, τα «κόκκινα» δάνεια αυξάνονται. Όταν έχουμε...
ΙΩΑΝΝΗΣ ΒΡΟΥΤΣΗΣ: Κύριε συνάδελφε, για ποια χρονολογία μιλάτε;
ΙΩΑΝΝΗΣ ΔΡΑΓΑΣΑΚΗΣ : Είναι για όλη τη σειρά, είναι από το 2007 μέχρι το 2014.
ΙΩΑΝΝΗΣ ΒΡΟΥΤΣΗΣ: Όχι, αυτό που λέτε για την ανάκαμψη.
ΙΩΑΝΝΗΣ ΔΡΑΓΑΣΑΚΗΣ : Αρχίζει από τα μέσα του 2013 προς το 2014. Δεν αρνούμαστε εμείς ότι υπήρξε μία τέτοια τάση και αυτό θα δείτε στον πίνακα. Τι δείχνει τελικά, όμως; Ότι δεν υπήρξε αντιμετώπιση του συγκεκριμένου προβλήματος των «κόκκινων» δανείων, αλλά συσσωρεύτηκαν και έχουμε φθάσει στα σημερινά επίπεδα.
Τι κάνει τώρα η παρούσα Κυβέρνηση; Πρώτον, θέτουμε ως πρώτο στόχο την επίλυση αυτού του τεράστιου προβλήματος των συσσωρευμένων «κόκκινων» δανείων και δεύτερον, το κάνουμε αυτό με όρους κοινωνικής δικαιοσύνης, με όρους απασχόλησης και με όρους παραγωγικής ανασυγκρότησης της οικονομίας.
Οι ρυθμίσεις που έχετε συζητήσει επαρκώς που αφορούν την πρώτη κατοικία είναι το ένα σκέλος αυτής της στρατηγικής μας. Το δεύτερο σκέλος είναι αυτό που θα συζητήσουμε στα επιχειρηματικά δάνεια, όπου επιτέλους πρέπει να μπει τέρμα στα «θαλασσοδάνεια». Όμως, πρέπει να μπει τέλος και σε μια επιχειρηματικότητα που είναι συνήθης στη χώρα μας, όπου κάποιοι θέλουν να έχουν τα κέρδη τους στο εξωτερικό και τα δάνειά τους στο εσωτερικό και όλο αυτό να προστατεύεται από το πολιτικό σύστημα που είχαμε ως σήμερα.
Σε αυτό, λοιπόν, το καθεστώς θέλουμε να βάλουμε τέρμα. Είναι δύσκολο. Δεν είναι εύκολο να τα βάζεις με κατεστημένα συμφέροντα ετών και δεκαετιών. Αυτό εννοούσα στην αρχή της ομιλίας μου, όταν απευθυνόμουν και στο Κομμουνιστικό Κόμμα Ελλάδος και σε άλλες δυνάμεις που αυτοπροσδιορίζονται ως προοδευτικές, δημοκρατικές, αριστερές. Τους καλώ να δουν τη σύγκρουση η οποία υπάρχει εξ αντικειμένου, πέρα από τις όποιες αδυναμίες μπορεί να έχουν κάποιοι χειρισμοί της Κυβέρνησης.
Ολοκληρώνω, κύριε Πρόεδρε, με την ανοχή σας, αν μπορώ, για να κάνω μία συμπλήρωση.
Πριν από λίγο καιρό από αυτό εδώ το Βήμα μίλησα για την ανάγκη, πέρα από την εξυγίανση των τεσσάρων τραπεζών, να σκεφτούμε συνολικά την αρχιτεκτονική του χρηματοπιστωτικού συστήματος. Έκανα φαίνεται το λάθος να μιλήσω για ένα παράλληλο τραπεζικό σύστημα. Εξεπλάγην από τα σχόλια ορισμένων Βουλευτών. Δεν ήξερα ότι στην Αίθουσα αυτή υπήρχε τόση άγνοια. Το παράλληλο σύστημα είναι μια πραγματικότητα στην Ευρώπη.
Πρώτον, έχουν θεσπιστεί οδηγίες οι οποίες επιτρέπουν την ύπαρξη ιδρυμάτων, τα οποία δεν λέγονται πια τράπεζες, αλλά κάνουν πιστωτικές λειτουργίες, εκδίδουν ηλεκτρονικό χρήμα, εκκαθαρίζουν συναλλαγές. Αυτή είναι μια τάση δυναμική, στην οποία μας ενδιαφέρει να μπούμε.
Δεύτερον, σε όλες τις χώρες, πέρα από τις τράπεζες που χαρακτηρίστηκαν συστημικές και ελέγχονται αυστηρά από την ΕΚΤ, υπάρχουν εκατοντάδες χιλιάδες τράπεζες, οι οποίες ανήκουν σε ένα διαφορετικό καθεστώς. Γι' αυτό το πράγμα μίλησα.
Τρίτον, όμως, και πιο σημαντικό, που είναι ίσως και αυτό που ενόχλησε, όταν μιλάμε για παράλληλο τραπεζικό σύστημα, μιλάμε και για εναλλακτικά κριτήρια λειτουργίας αυτού του συστήματος. Δεν είναι η κερδοσκοπική λειτουργία η μοναδική που μπορεί να υπάρξει στον κόσμο. Έχουμε ανάγκες αναπτυξιακές. Έχουμε ανάγκες χρηματοδότησης των μικρομεσαίων επιχειρήσεων. Έχουμε ανάγκες περιφερειακής ανάπτυξης. Από την παγκόσμια ρευστότητα που υπάρχει, έχουμε νέες δυνατότητες να τις αξιοποιήσουμε.
Αυτά, λοιπόν, απαιτούν όχι μόνο να ενισχύσουμε και να κάνουμε υγιείς και βιώσιμες τις τέσσερις συστημικές τράπεζες αλλά να βρούμε τρόπους να αναπτύξουμε και νέους θεσμούς και νέα χρηματοπιστωτικά εργαλεία, που από τη μία πλευρά θα αξιοποιούν αυτές τις νέες δυνατότητες στις οποίες αναφέρθηκα και από την άλλη θα απαντούν σε ανάγκες τις οποίες ανέφερα.
Και είχε δίκιο ο κ. Κωνσταντινόπουλος, νομίζω, από το ΠΑΣΟΚ, που είπε ότι το θέμα δεν είναι εάν υπάρχει ή όχι το παράλληλο σύστημα, αλλά πώς θα το δημιουργήσουμε. Ακόμα και σε αυτό όμως υπάρχουν συμφέροντα που δεν θέλουν να κάνουμε κανένα βήμα προς αυτήν την κατεύθυνση. Ακόμα, λοιπόν, και σε αυτό θα χρειαστεί μια ευρύτερη συμπαράταξη, για να ανοίξουμε δρόμο και να δημιουργήσουμε ακριβώς αυτές τις νέες δυνατότητες στις οποίες αναφέρθηκα.
(O οικονομολόγος Γιάννης Δραγασάκης είναι βουλευτής του ΣΥΡΙΖΑ και αντιπρόεδρος της Κυβέρνησης, με έμφαση αρμοδιότητας στα οικονομικά και τραπεζικά θέματα).