1.Μία από τις σημαντικότερες διακρίσεις στο χώρο της λογοτεχνίας, το Prix du Livre Europeen (Βραβείο Ευρωπαϊκού Μυθιστορήματος), έλαβε ο συγγραφέας Χρήστος Χωμενίδης, με την επιτροπή να αναγνωρίζει τη «Νίκη» ως ένα από τα κορυφαία μυθιστορήματα της εποχής μας.
Πρόκειται για ένα βραβείο που αναδεικνύει τη δημιουργικότητα και την ποικιλομορφία της Ευρώπης, καλλιεργώντας τον διαπολιτισμικό διάλογο στο χώρο της πεζογραφίας, και προωθεί τη λογοτεχνία πέρα από εθνικά και γλωσσικά σύνορα, με μεταφράσεις των βραβευμένων έργων σε άλλες γλώσσες.
Αξίζει να σημειωθεί ότι η «Νίκη» του Χρήστου Χωμενίδη έχει τιμηθεί επίσης με Κρατικό Βραβείο, με Βραβείο Μυθιστορήματος του λογοτεχνικού περιοδικού «Ο Αναγνώστης» και με Βραβείο Public, κατηγορία «Ελληνικό Μυθιστόρημα».
2.Ο Χρήστος Χωμενίδης δήλωσε για τη σημαντική διάκριση που απέσπασε το βιβλίο του:
«Η απονομή του Ευρωπαικού Βραβείου Μυθιστορήματος στη 'Νίκη' είναι μια Νίκη για την Ελλάδα. Μέσα από την τέχνη, η πατρίδα μας μπορεί να συστηθεί ξανά στον κόσμο. Την ώρα της μεγάλης αυτής δικαίωσης και χαράς, σκέφτομαι τη μάνα μου και τον πατέρα μου, που αποτέλεσαν την πρώτη έμπνευση για τη 'Νίκη'. Σκέφτομαι τους δασκάλους που μου έδωσαν τα φώτα. Σκέφτομαι τους αναγνώστες, που με στηρίζουν σχεδόν τριάντα χρόνια τώρα.
Ευχαριστώ την εκδότριά μου Άννα Πατάκη, που με εμψυχώνει με αδελφική αγάπη. Αγκαλιάζω τα πιό δικά μου πρόσωπα. Στέλνω ένα μεγάλο φιλί στους συνομήλικους της κόρης μου, νέους αναγνώστες, μέσα από τους οποίους θα βγουν οι νέοι μας συγγραφείς. Ευχαριστώ πολύ!»
3.Λίγα λόγια για το βιβλίο:
Νίκη, εκδόσεις Πατάκη 2014.
Έζησε κάποτε ένα κορίτσι που βρέφος εβδομήντα ημερών το συνέλαβαν και το έστειλαν εξορία στις Κυκλάδες.
Έζησε κάποτε ένα κορίτσι που – στη διάρκεια της Κατοχής και του Εμφυλίου – η οικογένειά του κόπηκε στα δύο, όμως εκείνο δεν έπαψε στιγμή να αγαπάει κανέναν τους.
Έζησε κάποτε ένα κορίτσι που – όταν γεννήθηκε – ο πατέρας του ήταν «ο ηρωικός αρχηγός των εργατών» και – όταν μεγάλωσε – έγινε «ο προδότης της εργατικής τάξης». Κι ας µην είχε προδώσει τίποτα από ό,τι πίστευε.
Έζησε κάποτε ένα κορίτσι που πέρασε όλη του την εφηβεία στη βαθιά παρανομία. Κλεισμένο σε ένα σπίτι, µε ψεύτικο όνομα, χωρίς να πηγαίνει στο σχολείο, χωρίς να κάνει παρέες. Γιατί ήξερε πως, εάν οι Αρχές ανακάλυπταν ποιοι ήταν οι γονείς του, θα τους εκτελούσαν.
Κι όταν επέστρεψε στην ελευθερία, το κορίτσι εκείνο ερωτεύτηκε παράφορα, κόντρα στη θέληση και στην ανοχή της οικογένειάς του.
Το κορίτσι λεγόταν Νίκη. Και ήταν η µάνα µου. (Αυτό όµως έχει τη λιγότερη σημασία). Η ζωή της Νίκης είναι η ζωή όλων των παιδιών που έρχονται στον κόσμο µε ένα βαρύ φορτίο στους ώμους, δεν το απαρνιούνται, ούτε όμως το αφήνουν να τα λυγίσει.
Οι άνθρωποι της «Νίκης» είναι η Ιστορία της Ελλάδας στον 20ό αιώνα.
4..Ποιός είναι ο Χρήστος Χωμενίδης
Γεννηµένος τον Αύγουστο του 1966 στην Αθήνα, ο Χ.Α. Χωµενίδης έχει τελειώσει τη Νοµική Σχολή. Είναι εγγονός του Χ. Χωμενίδη ιδρυτικού στελέχους του ΕΑΜ.
Το 1993 εξέδωσε το «Σοφό παιδί». Ακολούθησαν άλλα έντεκα µυθιστορήµατα και δεκάδες διηγήµατα, που µεταφράστηκαν στα γαλλικά, στα αγγλικά, στα ισπανικά, στα τσέχικα, στα λιθουανικά, στα τουρκικά και στα εβραϊκά.
Το 2015 οι αναγνώστες τίµησαν τη «Νίκη» και το 2019 τον «Φοίνικα» µε το Βραβείο Μυθιστορήµατος Public.
Στη «Νίκη» απονεµήθηκαν επίσης το Βραβείο Μυθιστορήµατος του περιοδικού «Αναγνώστης» και το Κρατικό Βραβείο Λογοτεχνίας. Την άνοιξη του 2017, η «Νίκη» µεταφέρθηκε στο θέατρο σε σκηνοθεσία Σταµάτη Φασουλή.
Το τελευταίο του μυθιστόρημα «Ο Τζίμης στην Κυψέλη» κυκλοφόρησε τον Σεπτέμβριο του 2021.
Ο Χ.Α. Χωµενίδης κατοικεί πάντα στην Κυψέλη και επιµένει να ελπίζει στο καλύτερο.
5.Συγχαρητήριο μήνυμα από τον Κ. Μητσοτάκη
Με ανάρτησή του, ο πρωθυπουργός, Κυριάκος Μητσοτάκης, δηλώνοντας πιστός αναγνώστης του Χρήστου Χωμενίδη, συγχαίρει τον συγγραφέα γι' αυτή την σημαντική ευρωπαϊκή διάκριση.
Όπως τονίζει ο κ. Μητσοτάκης, με το Βραβείο Ευρωπαϊκού Μυθιστορήματος, ο Χρήστος Χωμενίδης γράφει, ήδη, μία χρυσή σελίδα και στη δική του προσωπική ιστορία ως συγγραφέας.
Και προσθέτει χαρακτηριστικά: «Ως Πρωθυπουργός, ως πιστός αναγνώστης του και ως καλός φίλος, στέλνω στον Χρήστο τα πιο θερμά μου συγχαρητήρια».
Με το Βραβείο Ευρωπαϊκού Μυθιστορήματος ο Χρήστος Χωμενίδης γράφει, ήδη, μία χρυσή σελίδα και στη δική του προσωπική Ιστορία ως συγγραφέας. Ως Πρωθυπουργός, ως πιστός αναγνώστης του και ως καλός φίλος, στέλνω στον Χρήστο τα πιο θερμά μου συγχαρητήρια. pic.twitter.com/pHXkEBMSZn
— Prime Minister GR (@PrimeministerGR) November 15, 2021
6.Βασίλης Βασιλικός
Δημοσιεύτηκε 27 Ιουλίου 2014
ΕΦΤΑ ΠΑΡΑΓΡΑΦΟΙ ΚΑΙ ΔΥΟ ΥΣΤΕΡΟΓΡΑΦΑ
1. Από την Ήττα της Αριστεράς προκύπτει μια Νίκη. Είναι ο τίτλος του νέου μυθιστορήματος του ταλαντούχου πεζογράφου Χρήστου Χωμενίδη. Που τυχαίνει να είναι το πραγματικό όνομα και της μητέρας του και της τετράχρονης κόρης του. Η τελευταία δεν πρόφτασε να γνωρίσει τη γιαγιά της. Κι ο πατέρας-υιός με το βιβλίο του αυτό στήνει για την κόρη του την ιστορία της γιαγιάς της, για να τη διαβάσει («βαδιάσει», όπως λεν καμιά φορά τα τετράχρονα παιδιά) μόλις φτάσει στην κατάλληλη ηλικία.
2. Ουσιαστικά όμως πρόκειται για μια Νίκη της μυθοπλασίας πάνω στην πραγματική ιστορία, όχι της Νίκης, της γιαγιάς-μητέρας του συγγραφέα, αλλά της Ελλάδας ολόκληρης από το 1922 έως την αρχή της νέας χιλιετίας.
3. Το ακαταμάχητο ζευγάρι Αντώνη-Άννας (οι γονείς της Νίκης) μπορεί να θυμίζει το ζευγάρι Αντώνη-Μπέτυ (Αμπατιέλου) στο Χαστουκόδεντρο του Άρη Μαραγκόπουλου σε ό,τι αφορά την κοινή πίστη τους στον «ιδανικό καινούργιο κόσμο», ωστόσο απέχουν συγγραφικά όσο ο Νότιος από τον Βόρειο Πόλο. Ο Μαραγκόπουλος μυθοποιεί στο ελάχιστο το ντοκουμέντο του. Ο Χωμενίδης ντοκουμεντάρει ελάχιστα τη μυθοπλασία του. Και τα δυο βιβλία πετυχαίνουν ωστόσο τον κοινό στόχο τους: να μάθουν στη νέα γενιά αυτό που δεν διδάσκεται στο σχολείο και δεν το μαθαίνει το παιδί από την οικογένεια.
4. Κάθε αρσενικού φύλου συγγραφέας δίνει τις «γραπτές εξετάσεις» του από τον τρόπο που μπορεί να διεισδύσει στον «ψυχόκοσμο» των ηρωίδων του. Κορυφαία παραδείγματα από την ξένη λογοτεχνία ο Τολστόι με την Άννα Καρένινα κι ο Φλομπέρ με τη Μαντάμ Μποβαρί. Στα καθ' ημάς, ο ερωτικός Παπαδιαμάντης με τη Φόνισσα, ο Θεοτοκάς από τη γενιά του '30, ο Ταχτσής από τη δική μου.
5. Καθώς η αφηγήτρια στο μυθιστόρημα Νίκη είναι η ίδια η Νίκη, ο Χωμενίδης, ξεπερνώντας τις αρχικές δυσκολίες της αφήγησης στις πρώτες 50 σελίδες (οι οποίες αναφέρονται σε περιστατικά πολύ πριν από τη γέννησή της, το 1938), βρίσκει αμέσως μετά την πλήρη ταύτιση, συγγραφικά μιλώντας, με την αυθεντική φωνή της ηρωίδας του. Το εύρημα, ότι τη βάζει να διηγείται τη ζωή των άλλων όπως συμπλέκεται με τη δική της από το «υπερπέραν» (ελαχιστοποιημένο σε δυο μονολεκτικές σχεδόν αναφορές στις 400 σελίδες του βιβλίου), γίνεται απόλυτα θεμιτό στο επιθανάτιο παραλήρημά της, όταν ταυτίζονται οι δυο μοναδικοί «έρωτες της ζωής της», ο πατέρας της κι ο εραστής της που θα γίνει στη συνέχεια ο άντρας της ζωής της, όχι σαν το διπλό πρόσωπο του Ιανού, αλλά σαν ένα και μοναδικό πρόσωπο που εμπεριέχει στην ολότητά του και τους δύο.
6. Σαν όλους τους συγγραφείς και σκηνοθέτες του κινηματογράφου που, τύχη αγαθή, τους προφύλαξε από το να θητεύσουν στη μεταπολεμική γαλλική Σχολή του Λόγου και της Εικόνας, ο Χωμενίδης ουδόλως ομφαλοσκοπεί. Επίσης, ουδόλως αναφέρεται στις ενδοκειμενικές, παρακειμενικές ή υποκειμενικές ενδοσκοπήσεις. Αντί για cinema d'auteur προτιμά τον αποκαθαρμένο από αυτοαναφορές στον δημιουργό του κινηματογράφο.
7. Ο Χωμενίδης είναι γραφέας της δράσης. Στο μοντάζ της φράσης είναι απόλυτα σαφής. Ποιος μιλάει, πού πηγαίνει κ.τ.λ. Ενώ στις συντμήσεις-εγκοπές του αφηγηματικού χρόνου, αξεπέραστος. Έτσι, στο πιο καίριο σημείο του βιβλίου, όπου ο αναγνώστης μπορεί να μπερδευτεί (η αφηγήτρια που ταυτίζει τα δυο πρόσωπα, πατέρα και εραστή, που ούτε τον πρώτο πρόδωσε την κρίσιμη στιγμή της επιλογής της, ούτε τον δεύτερο την ώρα της αναχώρησής του για τον Νέο Κόσμο και βρέθηκε δίπλα του να επιβιβάζεται στο υπερωκεάνιο «με βάρκα την ελπίδα»), ένα και μοναδικό μήνυμα εκπέμπει: «Μια γυναίκα δύο άντρες, κομπολόι με δύο χάντρες». Αγωνιστής πατέρας και αντ' αυτού (αφού δεν μπορεί να υπάρξει αιμομιξία) χαρισματικός μποέμ σύντροφος ζωής.
ΥΓ.1. Πραγματολογικό υλικό και γλώσσα.
Η λεπτομέρεια στην αφήγηση συνάδει πάντα με την ισχύουσα πραγματικότητα της εποχής όπου συμβαίνει. Π.χ.: όταν ο Αλέξανδρος (ο εραστής) ντύνεται Εσατζής για να προστατεύει την Άννα, τη Νίκη και τις θειάδες τους (σεσημασμένες αριστερές όλες) στην κηδεία της μάνας τους στην Πηγάδα του Μελιγαλά, ο συγγραφέας δεν γράφει ΕΣΑ, αλλά «Στρατονομία», όπως λεγόταν τότε. Μικρό το κακό, θα πείτε. Όμως όλο το μυθιστόρημα είναι τεκμηριωμένο με μια έρευνα που θα βασάνισε τον Χωμενίδη περισσότερο από την ίδια την καλπάζουσα ικανότητά του να μας πείθει για το απίθανο ως απόλυτα συμβεβηκός. Ακόμα και τα μοντέλα των αυτοκινήτων αντιστοιχούν πλήρως στη συγκεκριμένη εποχή που εξυπηρετούν την ιστορία. Όσο για τη γλώσσα, είναι πάμπλουτη σε αποχρώσεις ιδιωματισμών, άλλοτε μάγκικη, άλλοτε αγροτική, άλλοτε αστικοθρεμμένη, άλλοτε αδιάντροπα ρεαλιστική. Και ποτέ και πουθενά «τηλεοπτική», όπως συνηθίζεται στα ευπώλητα των ημερών μας.