Σας συγχαίρω και εγώ για την πρωτοβουλία σας, πλην όμως θα ήθελα σ' αυτήν εδώ την Αίθουσα σήμερα να επικρατήσει η εθνική ομοψυχία γιατί το θέμα είναι εθνικό και ένα εθνικό θέμα είναι αυτονόητο ότι υπερβαίνει όλες τις διαχωριστικές γραμμές μεταξύ των ιδεολογιών και μεταξύ των παρατάξεων. Όλες τις διαχωριστικές γραμμές τις οποίες στην Επιτροπή η οποία είχε συσταθεί με απόφαση του προηγούμενου Προέδρου της Βουλής, του κ. Ευάγγελου Μεϊμαράκη, καταφέραμε πράγματι να τις κάνουμε πράξη και με τη δικιά σας συμβολή και όλων των συναδέλφων.
Όλες οι αποφάσεις της Επιτροπής υπήρξαν ομόφωνες και το έργο αυτής της Επιτροπής πράγματι θεωρώ ότι αποτελεί μία παρακαταθήκη από την οποία θα αντλήσει χρήσιμα τεκμήρια και η νέα Επιτροπή.
Σε αυτές τις ώρες πράγματι θα συμφωνήσω με τον Πρόεδρο του ΠΑΣΟΚ, που η ομιλία του ήταν εξαιρετική, ότι τίθεται ένα θέμα ιστορικής δικαιοσύνης. Και η ιστορική δικαιοσύνη βέβαια για εμάς τους Έλληνες δεν θα πρέπει μόνο να υιοθετεί ελληνοκεντρικά ζητήματα, γιατί ο ελληνοκεντρισμός ,αυτός ο χωρίς όρια, είναι μία από τις πτυχές του ιστορικού βίου που δεν μας ωφέλησε πάντοτε. Αυτός ο ελληνοκεντρισμός, του οποίου πάντοτε θα έχουμε την έγνοια και πάντα όλοι θα φροντίζουμε να τον έχουμε στη ψυχή μας, θα πρέπει να είναι συνοδευόμενος στις διεκδικήσεις μας από μία μέθοδο και από μία κρίση.
Άλλωστε, τα λόγια αυτού του υπέροχου διανοούμενου, του Κωνσταντίνου Παπαϊωάννου, που πάντα τα θυμάμαι, κάνουν περισσότερο από ποτέ σήμερα αναγκαία την ύπαρξη μιας φιλοσοφίας της ιστορίας του ελληνικού έθνους περισσότερο παρά μιας αφήγησης. Γιατί στην αφήγηση όλοι είμαστε ικανότατοι και μάλιστα με πολύ ωραία λόγια τη μνήμη μπορούμε και την περιγράφουμε με τον πιο χαρακτηριστικό και τον πιο αποτελεσματικό τρόπο. Εκεί, όμως, που πολλές φορές χωλαίνουμε είναι στη μεθοδικότητα και στην αποτελεσματικότητα.
Πράγματι, λοιπόν, σήμερα περισσότερο από κάθε άλλη φορά -και νομίζω ότι και πολλοί από την παράταξη της Πλειοψηφίας το έχουν τονίσει- έχουμε ανάγκη περισσότερα έργα από συνθήματα, έχουμε πιο πολύ ανάγκη από μεθοδικές κινήσεις. Και νομίζω ότι μέσα από αυτήν την Επιτροπή ήδη έχουν γίνει πολύ σημαντικές κινήσεις.
Η πρώτη είναι η ευαισθητοποίηση της διεθνούς κοινής γνώμης, την οποία θα την υπηρετήσουμε όπως την υπηρετήσαμε και στην προηγούμενη Επιτροπή. H οργάνωση -όπως αναφέρατε και εσείς, αλλά νομίζω και ο κύριος Πρωθυπουργός- ενός διεθνούς συνεδρίου με αίτημα τη συγκέντρωση εδώ στην Αθήνα μεγάλων και υψηλού κύρους διανοουμένων, πολιτικών και διπλωματών, καθηγητών πανεπιστημίου του διεθνούς δικαίου, προκειμένου να διαβουλευτούν και στα πλαίσια αυτού του συνεδρίου να δώσουν εάν πόρισμα επιστημονικό σχετικά με τη βασιμότητα των απαιτήσεων που έχει το ελληνικό κράτος τόσο για την επιστροφή του αναγκαστικού δανείου όσο και για τις άλλες εκκρεμείς διεκδικήσεις που αφορούν τις πολεμικές επανορθώσεις, τις ατομικές απαιτήσεις των θυμάτων και την επιστροφή εκείνων των πολιτιστικών μνημείων τα οποία διηρπάγησαν από τις αρχές κατοχής.
Είναι πράγματι πολύ μεγάλη η συνεισφορά στην Επιτροπή -πιστεύω ότι θα έχουμε τη δυνατότητα και σ' αυτή την Επιτροπή να έχουμε τη βοήθειά τους- τόσο του καθηγητού, του κ. Φλογαΐτη, ο οποίος με τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Δημοσίου Δικαίου που έχει ιδρύσει ήταν δυνατόν να μας προσφέρει ανεκτίμητες υπηρεσίες. Μάλιστα, είναι αυτός που μεσολάβησε και είχαμε την ευκαιρία να έχουμε προσκεκλημένο στην Επιτροπή τον πρόεδρο του ιταλικού συνταγματικού δικαστηρίου, τον καθηγητή Τζουζέπε Τεζάουρο. Πιστεύω θα γίνει αυτό και με την υπό σύσταση Επιτροπή. Ο Τζουζέπε Τεζάουρο, όπως προηγουμένως ειπώθηκε -νομίζω το αναφέρατε και εσείς, κυρία Πρόεδρε- έδωσε μια καινούρια προοπτική στην εφαρμογή της συνταγματικής διάταξης η οποία κατοχυρώνει ως ατομικό δικαίωμα το δικαίωμα για την παροχή δικαστικής προστασίας η οποία πρέπει να είναι πλήρης και αποτελεσματική.
Μ' αυτή λοιπόν τη σκέψη το ιταλικό συνταγματικό δικαστήριο έκρινε ότι κάμπτεται η αρχή της ασυλίας του κράτους, η αρχή της ετεροδικίας, προκειμένου τα εθνικά δικαστήρια να αποδώσουν πλήρη και αποτελεσματική δικαστική προστασία στα αιτήματα των πολιτών που έχουν σχέση με την επανόρθωση των ζημιών που υπέστησαν κατά τη διάρκεια της κατοχής.
Κάπου εδώ νομίζω ότι χρειάζεται να τελειώσουμε τις κοινοτοπίες. Θα ήθελα να δεχθείτε μια αντίρρηση αναφορικά με το ζήτημα που θέτετε για τον τρόπο με τον οποίον θα συγκροτηθεί αυτή την Επιτροπή.
Είδα ότι στο αίτημά σας αναφέρετε ότι αυτή η Επιτροπή θα συγκροτηθεί κατά το πρότυπο του άρθρου 49α του Κανονισμού της Βουλής. Θεωρώ ότι αυτή η συγκεκριμένη διάταξη αφορά τον τρόπο με τον οποίον συγκροτείται η Επιτροπή, στην οποία πράγματι προεδρεύει ο Πρόεδρος της Βουλής και συμμετέχουν οι Αντιπρόεδροι της Βουλής μαζί και όσοι Βουλευτές περισσεύουν για να συμπληρώσουν την δεκαπεντάδα. Έχει ως αρμοδιότητα να ελέγχει ή να εκφράζει γνώμη για εκείνους οι οποίοι διορίζονται ως διευθυντές, διοικητές ή διευθύνοντες σύμβουλοι στους οργανισμούς κοινής ωφελείας και γενικά στις ΔΕΚΟ.
Κατανοώ ότι αυτός είναι ένας τρόπος μιας έμμεσης αναβάθμισης γιατί πράγματι είναι τιμητικό η Πρόεδρος της Βουλής να προεδρεύει σ' αυτή την Επιτροπή.
Δίνει από το κύρος της κάτι πολύ σημαντικό στην ενίσχυση της ακτινοβολίας που θα έχει διεθνώς αυτή η Επιτροπή. Όμως θεωρώ ότι ταυτόχρονα στερεί τη δυνατότητα στους Βουλευτές, των οποίων υπόθεση είναι η άσκηση εντός αυτής της Αίθουσας της λαϊκής κυριαρχίας κατά τρόπο πραγματικό, αληθινό, τους περιορίζει ακριβώς τον αριθμό της συμμετοχής στην σύσταση και στη σύνθεση αυτής της Επιτροπής.
Εγώ θεωρώ, λοιπόν, ότι και εδώ τίθεται και ένα θέμα κατά πόσο είναι δυνατόν να υπερβούμε τη ρητή και ειδική διάταξη του άρθρου 45 παράγραφος 3, η οποία βέβαια εκτός των άλλων -το είπατε άλλωστε και εσείς νομίζω και οι προλαλήσαντες συνάδελφοι- αυτό που εξυπηρετεί με το να ορίζει τον Πρόεδρο από Βουλευτή της Πλειοψηφίας, τον Αντιπρόεδρο από Βουλευτή του δεύτερου κατά σειρά κόμματος στην κοινοβουλευτική δύναμη των κομμάτων κ.ο.κ., αυτό ακριβώς διασφαλίζει και την ομοψυχία ο οποία είναι αναγκαία και απαραίτητη προκειμένου να υπηρετηθεί η μελέτη και η τεκμηρίωση ενός τόσο μεγάλης σπουδαιότητας εθνικού θέματος. Γι' αυτό ακριβώς και νομίζω ότι πρέπει να αφήσουμε να λειτουργήσει η διάταξη αυτή του Κανονισμού και να μην προστρέξουμε κατά κάποιο τρόπο σε μία μέθοδο κανονιστικής ατυπίας, την οποία βέβαια με την απόφασή της η Βουλή είναι βέβαιο ότι θα την κάνει τυπική. Νομίζω ότι δεν έχουμε μία τέτοια ανάγκη.
Αυτό όμως που νομίζω ότι θα είναι πληθωρικό στη νέα Επιτροπή θα είναι οπωσδήποτε η ομοψυχία, ο πατριωτισμός και η εθνική αξιοπρέπεια η οποία απαιτείται προκειμένου να υπηρετηθεί ένα τόσο πολύ σοβαρό θέμα.
Σαν τελευταία λέξη θα ήθελα να πω ότι τα χρήματα που εδόθησαν το 1960 -ο κύριος Πρωθυπουργός βέβαια το άφησε να φανεί, αλλά νομίζω ότι πρέπει να γίνει συγκεκριμένο- δεν ήταν χρήματα με τα οποία αποζημιώθηκε κανένα από τα τρία κεφάλαια, οι τρεις βάσεις διεκδίκησης που αναφέρθηκαν. Ήταν 115 εκατομμύρια μάρκα, τα οποία εδόθηκαν για την αποκατάσταση των θυμάτων της ιδεολογίας του ναζισμού.
Με αυτήν, λοιπόν, την ιδεολογία είμαστε όλοι αντίθετοι και ως Έλληνες πλέον ομόψυχοι και ομόφωνοι θα προσφέρουμε τις υπηρεσίες μας στην καινούργια αυτή Επιτροπή, η οποία είναι βέβαιο ότι θα υπηρετήσει το σκοπό της.
Κυρίως σε αυτές τις κρίσιμες ώρες αυτό που κυρίως έχει σημασία, γιατί δεν υπάρχουν δυστυχώς διεθνείς δικαιοδοσίες που μπορούν αποτελεσματικά να μας προσφέρουν λύση στα αιτήματά μας, αυτό όμως που πρέπει να κάνουμε -και θα το κάνουμε- είναι ότι θα χρησιμοποιήσουμε όλα τα μέσα που προσφέρονται για να καταστήσουμε το αίτημά μας συμπαθές στη διεθνή κοινή γνώμη και όποιος αυτό το κατάφερε μέχρι σήμερα έχει νικήσει, ανεξάρτητα αν βρήκε ευνοϊκές δικαιοδοσίες, διεθνείς ή όχι.
(Ο δικηγόρος Κώστας Τζαβάρας είναι βουλευτής Ηλείας τη ΝΔ και πρώην υφυπουργός Πολιτισμού)