Κυρίες και κύριοι συνάδελφοι, πραγματικά τους τελευταίους μήνες και ιδιαίτερα τον τελευταίο μήνα αισθάνομαι πολύ καλά βλέποντας τα κανάλια -εννοώ τα περισσότερα της ιδιωτικής τηλεόρασης- και την ευαισθησία την κοινωνική που επιδεικνύουν για όλα τα θέματα και τις συνέπειες που έχουν οι ασκούμενες πολιτικές και οι συνέπειες όλων των πολιτικών που είχαν ασκηθεί. Είναι σαν να ζω σε μία άλλη χώρα μετά από πέντε χρόνια που δεν μπορούσες να δεις τίποτα που να αναφέρεται στις συνέπειες της κρίσης και, πραγματικά -δεν το λέω ειρωνικά- κάθομαι, τα βλέπω, παρ' ότι καταλαβαίνω ότι σε ένα βαθμό είναι και επιλεκτικά βαλμένα, διότι αυτό με επηρεάζει για τη δουλειά μας εδώ πέρα μέσα. Με πιέζει. Δεν αισθάνομαι άσχημα.
Είναι μερικά θέματα τα οποία πρέπει να τα ξεκαθαρίσουμε και να τα ξεκαθαρίσετε. Το πρωί δεν ήθελα να παρέμβω, όταν έγινε η συζήτηση της συνταγματικότητας ως προς το εξής ζήτημα: Για το θέμα, παραδείγματος χάριν, του αριθμού των αδειών, είναι πάρα πολύ μεγάλο λάθος για όσους νομίζουν ότι επειδή η τεχνολογία, το ψηφιακό φάσμα, δίνει πράγματι πολύ μεγάλη δυνατότητα, πρέπει να υπάρχουν πολλά κανάλια. Μιλάω για τα εθνικής εμβέλειας, δεν μιλάω για τα περιφερειακά. Αυτό είναι θέμα της αγοράς. Μάλιστα, είδα ότι ο κ. Βενιζέλος στην ομιλία του είπε και το σημαντικό ότι, δηλαδή, η αγορά τελικά θα δείξει τι θα μείνει και τι θα φύγει. Είναι πολύ μεγάλο λάθος. Εκεί ακριβώς προσκρούει, στον δημόσιο χαρακτήρα και στην ιδιοκτησία των συχνοτήτων.
Όλη η δημόσια συζήτηση που έχει γίνει στην Ελλάδα και στην Ευρώπη -σας το λέω και μην το ψάχνετε- τα τελευταία χρόνια και για το αναλογικό και για το ψηφιακό φάσμα κατατείνει στο ότι κάθε φορά θα πρέπει τα κανάλια εθνικής εμβέλειας και οι δυνατότητες που θα έχουν να είναι ορισμένα σε σχέση με τον πληθυσμό και τις οικονομικές δυνατότητες που υπάρχουν, δηλαδή τη διαφημιστική πίτα κ.λπ.. Αλλιώς δεν μπορούν να συντηρηθούν. Αλλιώς, διότι ουδείς είναι ανοήμων εδώ πέρα μέσα, θα υποβαθμίζεται συνεχώς το επίπεδό τους.
Προφανώς μπορεί να λειτουργήσουν είκοσι πέντε, λοιπόν, -και;- με τρεισήμισι εργαζόμενους, μία τηλεφωνήτρια, play, έτοιμες ταινίες, χωρίς δημοσιογράφους. Πώς θα επιβιώσουν;
Η διαφημιστική πίτα είναι συγκεκριμένη. Στη φάση του αναλογικού φάσματος έλεγαν για δύο έως τέσσερις άδειες στον ελλαδικό χώρο. Τώρα, λοιπόν, ας είναι όσες είναι.
Εγώ συμφωνώ απολύτως πως είναι θέμα να συνεννοηθούμε πόσες θα είναι οι άδειες. Πόσες; Έξι χωράει; Επτά; Μιλάω για τα κανάλια εθνικής εμβέλειας, όχι για τα περιφερειακά και τα άλλα. Είναι απολύτως σωστό. Διαφορετικά, η διαπλοκή ξεκινά από εκεί. Μια επιχείρηση για να ζήσει θέλει διαφήμιση, υποβαθμίζει το προϊόν της, πηγαίνει και βρίσκει κάποιον, τον οποίον προμοτάρει, πολιτικό ή επιχειρηματία. Να μιλήσουμε με ονόματα, πανελλαδικά;
ΣΟΦΙΑ ΒΟΥΛΤΕΨΗ: Ας μιλήσουμε.
ΝΙΚΟΛΑΟΣ ΒΟΥΤΣΗΣ (Πρόεδρος της Βουλής): Δεν προκάλεσα, κυρία Βούλτεψη, προς Θεού! Θα έχετε αντιληφθεί ότι δεν πρόκειται να μιλήσω για κανένα κόμμα.
Και έτσι ξεκινάει η διαπλοκή. Άρα, το θέμα του αριθμού των αδειών είναι εξαιρετικά σημαντικό και θα πρέπει και με επιστημονικό διάλογο και πολιτικά να το συζητήσουμε.
Δεύτερο ζήτημα: Δυστυχώς, δεν άκουσα και στην Επιτροπή και εδώ καμμία αυτοκριτική για το «μαύρο» στην ΕΡΤ. Δηλαδή, πώς έγινε εκεί αυτό το πράγμα τα προηγούμενα χρόνια; Και τι αποτιμά κανείς και τώρα σε σχέση με τη δυνατότητα που δίνεται μέσα εκεί, εννοώ μέσα από έναν πλουραλισμό και στις θεματικές, να προσεγγίζονται κοινωνικά θέματα και άλλα;
Επίσης, δεν υπήρξε καμμία κριτική στο άναρχο τηλεοπτικό τοπίο τόσων ετών. Εννοώ από ορισμένες πλευρές, διότι από άλλες πλευρές και της Αντιπολίτευσης υπάρχει μια συστηματική κριτική επ' αυτών.
Πάντως, οι περισσότεροι από αυτούς που σήκωσαν τους τόνους και στις προηγούμενες συζητήσεις δεν αναφέρονταν στην αθλιότητα –επιτρέψτε μου να πω- που σε μεγάλο βαθμό κυριάρχησε σε αυτό το τηλεοπτικό τοπίο όλα αυτά τα χρόνια.
Να μιλήσουμε για χειραγώγηση; Καθαρά πράγματα τώρα, μην το συζητάμε. Πέραν δηλαδή του υποβαθμισμένου πολιτιστικού ή άλλου επιπέδου, σαφέστατα επιχειρήθηκε πολιτική χειραγώγηση επί χρόνια, επί δεκαετίες, σε όλες τις κρίσιμες καμπές της πολιτικής ζωής του τόπου, στο όνομα συμφερόντων κλπ.
Βεβαίως, τα ιδιωτικά συμφέροντα και οι ιδιωτικές επιχειρήσεις μπορεί να έχουν και άποψη και ό,τι άλλο θέλουν. Αλλά να το διαπιστώσουμε. Και όταν το διαπιστώνεις για όλους μαζί, συλλήβδην, δηλαδή ότι είναι μέρος του πολέμου, είναι οργανικό μέρος των αντιμαχόμενων μερίδων, ιδεολογικά και θεωρητικά, πρέπει να το επισημάνεις. Πρέπει να πεις ότι με ενοχλεί, έστω και εάν ήταν από την πλευρά μου.
Εν πάση περιπτώσει, πρέπει να έχεις πιο χαμηλούς τόνους, όταν λες στη νέα Κυβέρνηση «μην αλλάξεις τίποτα». Διότι, εξ όσων γίνεται αντιληπτό, το αίτημα αυτών των ημερών είναι «μην πειράζετε και μην αλλάζετε τίποτα». Γιατί; «Διότι είναι σίγουρο ότι εσείς πάτε να βρείτε νέα διαπλοκή και καινούριους νταβατζήδες και αποδείξτε ότι δεν είναι έτσι». Αυτό το άκουσα τέσσερις φορές και είναι απίστευτο και απολύτως προκλητικό, υποκριτικό και απολίτικο. Διότι, όλοι ζούμε και όλοι ξέρουμε τι έγινε αυτές τις δεκαετίες προς όλες τις πλευρές.
Άλλο να επισημαίνετε «κοιτάξτε πώς λειτούργησαν τα πράγματα, μην πάτε να κάνετε τα ίδια και χειρότερα» και άλλο να μην λέτε τίποτα. Διότι, δεν ειπώθηκε τίποτα ως κριτική άποψη για το τι έγινε αυτά τα χρόνια. Εννοώ από ορισμένες πλευρές.
ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ ΚΥΡΙΑΖΙΔΗΣ: Ειπώθηκε, κύριε Πρόεδρε.
ΝΙΚΟΛΑΟΣ ΒΟΥΤΣΗΣ (Πρόεδρος της Βουλής): Ειπώθηκε; Καλά, εντάξει!
Ειπώθηκε μήπως και το άλλο; Από αυτό εδώ το έδρανο ορισμένοι από τους παλαιότερους από όλες τις πτέρυγες θυμούνται πόσες φορές τέθηκε το «Γιάννης κερνάει, Γιάννης πίνει», με το σοβαρό ζήτημα -τώρα δεν σηκώνω τους τόνους όπως τους σήκωνα τότε- της συμφωνίας που έγινε για την DIGEA. Δεν έχει ξαναγίνει αυτό το πράγμα. Και το είχαμε ρωτήσει τρεις, τέσσερις φορές εδώ και απάντηση δεν είχε δοθεί, όπως και στις επιτροπές.
Άκουσα χθες και τον αγαπητό κ. Λιαρέλλη, που ήταν εκ μέρους των τηλεοπτικών καναλιών στην Επιτροπή; Δεν μπαίνει θέμα εάν είναι ένας ή δύο ή τρεις οι πάροχοι συχνοτήτων. Εντάξει, αυτό να συζητηθεί.
Είναι δυνατόν ο μοναδικός πάροχος συχνοτήτων προς τους παρόχους προγράμματος να είναι το καρτέλ του συνόλου των παρόχων προγράμματος των καναλιών; Αυτά είναι, είναι οι πάροχοι προγράμματος και τα κανάλια. Αυτοί έχουν συγκροτήσει, λοιπόν, ένα καρτέλ και δίνουν το σήμα, δίνουν τη συχνότητα στους εαυτούς τους.
Πόσες φορές το είπαμε από εδώ; Πόσες φορές καλέσαμε να απαντηθεί; Πόσες φορές το είπαμε στις επιτροπές; Ουδέποτε απαντήθηκε. Υπάρχει νομικό πλαίσιο, υπάρχει η «αγία ΕΡΤ», η οποία όλα αυτά τα έχει «ευλογήσει» απλόχερα.
Μας αρέσει, κυρίες και κύριοι συνάδελφοι; Είναι καλό πράγμα; Δεν είναι. Είναι αφύσικο. Αυτό που γινόταν όλα αυτά τα χρόνια ήταν αφύσικο.
Να πω και για τα άλλα, όταν έγινε το πέρασμα από την αναλογική στην ψηφιακή εποχή; Ξέρετε ότι είναι από τα θέματα που γνωρίζω από την ενασχόλησή μου μέσα στη Βουλή. Όταν έγινε το πέρασμα από την αναλογική στην ψηφιακή εποχή, υπογράφηκε ό,τι ήταν να υπογραφεί, δόθηκαν οι παρατάσεις, σ' έναν Αύγουστο... Ξέρετε τι δεν εξετάστηκε από το ΕΣΡ τότε και επενέβη το Συμβούλιο της Επικρατείας; Η κεφαλαιακή επάρκεια των καναλαρχών, των επιχειρηματιών, οι οποίοι πέρασαν αυτούσιοι. Δηλαδή, είχε βγει μία τροπολογία που έλεγε ότι όσοι μεταδίδουν σήμα μέχρι την 31η Αυγούστου, περνάνε και στην άλλη εποχή. Εκεί, όμως, ο νόμος λέει –και το ΕΣΡ το ξέρει καλύτερα από όλους μας, διότι είναι ο φύλακας του νόμου σε αυτά τα ζητήματα- ότι ένα από τα βασικά ζητήματα που εξετάζεται, για να δοθεί η άδεια, είναι η κεφαλαιακή επάρκεια, είναι η κατάσταση των δανείων, των χρεωστουμένων. Πέρασαν έτσι. Δεν έγινε τίποτα. Εντός κρίσεως, πριν ένα, ενάμιση χρόνο έγιναν όλα αυτά.
Μη μιλάμε, λοιπόν, γενικά και αόριστα, διότι άκουσα και ωραίες ομιλίες περί τεχνολογιών και τα λοιπά. Να εξηγηθούμε και σε αυτό το ζήτημα: Οι τεχνολογίες δεν είναι ουδέτερες. Προσέξτε: Το εάν θα προωθηθεί μία τεχνολογία για να βγει, τι προτεραιότητες θα έχει, σε τι σειρά ερευνητική θα μπει, πόσο θα επικαλύψει την προηγούμενη τεχνολογία, σε ποιο βαθμό θα υπάρξει το όριο για το πέρασμα σε μία νέα εποχή σε πολλές επιστήμες είναι ζήτημα επιλογών, οι οποίες γίνονται και από την αγορά και από την πολιτική, περικλείουν συγκρούσεις συμφερόντων και τα λοιπά.
Βεβαίως, εξ αρχής δεν υπάρχει τεχνολογία αριστερή ή δεξιά ή ταξική, αλλά στο πεδίο του ποια τεχνολογική ανάπτυξη θα υπάρξει, προς ποια κατεύθυνση προφανώς υπεισέρχεται σε πάρα πολύ μεγάλο βαθμό η αντίληψη του τι πάει να καλύψει.
Και κλείνω με αυτό, διότι έχει σημασία: Σε αυτήν τη Βουλή πριν από δώδεκα ή δεκατρία χρόνια –αν δεν κάνω λάθος- αλλά και στον δημόσιο χώρο έγινε πολύ έντονη συζήτηση για τον βασικό μέτοχο. Και λυπάμαι –ο κ. Λοβέρδος είναι παρών και είναι εκ των παλαιοτέρων- με το πώς εμφανίστηκε το πρωί από τον εισηγητή της Δημοκρατικής Συμπαράταξης, όσον αφορά το θέμα της αντισυνταγματικότητας, το πώς τότε υπέστη μία ήττα η Δημοκρατία στην Ελλάδα. Εμφανίστηκε σαν να ήταν μια καταιγίδα που ήρθε, σαν αυτά που γίνονται, όπως και οι κρίσεις καμιά φορά. Δεν ήταν έτσι. Και η Αριστερά -και τα δύο κόμματα της Αριστεράς- τότε είχε ψηφίσει τα περισσότερα άρθρα στο τελικό νομοσχέδιο και στην τελική σύγκρουση που έγινε.
Στήθηκε lobby στις Βρυξέλλες, που έστησε εναντίον της Ελληνικής Δημοκρατίας αυτό που ακούστηκε το πρωί, δηλαδή μία νομοθεσία που έθετε εκποδών τα ασυμβίβαστα για τους μεγάλους, lobby επί δύο μήνες από μεγάλα συμφέροντα ντόπια από εδώ. Και έγινε πάρα πολύ σκληρή σύγκρουση, όπου ηττήθηκε η Κυβέρνηση. Δεν θυμάμαι αν ήταν τότε η Νέα Δημοκρατία στη διακυβέρνηση. Ηττήθηκε η Κυβέρνηση και οι αρμόδιοι και ο Πρωθυπουργός. Διότι τότε ήταν ένα σταυροδρόμι, ήδη είχε συνειδητοποιηθεί το πώς είχε πάει στρεβλά η ιστορία της ιδιωτικής τηλεόρασης.
(Στο σημείο αυτό κτυπάει το προειδοποιητικό κουδούνι λήξης του χρόνου ομιλίας του κυρίου Προέδρου της Βουλής)
Τελείωσα σε ένα λεπτό.
Είχε συνειδητοποιηθεί και ήταν μια μεγάλη ευκαιρία για να μπουν τα πράγματα σωστά, σε τάξη. Δεν μπήκαν. Και ξέρετε γιατί δεν μπήκαν;
Διότι ενώ υπήρχε η ολλανδική νομολογία, κύριε Λοβέρδο -τα ξέρετε, ήσασταν και στις Βρυξέλλες- και κύριε Θεοχαρόπουλε, για να θεωρηθούν πολιτιστικό προϊόν τα media και το άνοιγμα στην τηλεόραση και άρα να αντιμετωπιστεί με κάποιες νόρμες και αξίες και κανόνες, θεωρήθηκε εμπορικό προϊόν. Έγινε σύγκρουση και στην Ευρωπαϊκή Ένωση και από τότε όλα αυτά πέρασαν ως εμπορικά προϊόντα, σαν να μιλάμε για τη φέτα και το μοσχάρι!
Εχθές άκουσα συναδέλφους να λένε: «Φέρτε μας να δούμε τα χαρτιά της Ευρωπαϊκής Ένωσης, να δούμε τι σας είπαν, να δούμε αν είστε σύμφωνοι με τις αξίες και τους κανόνες της Ευρωπαϊκής Ένωσης». Εγώ δεν ξέρω, δεν έχω ιδέα τι είπαν στον κ. Σπίρτζη. Όμως, θέλω να πω ότι από εκεί ξεκίνησε η ιστορία. Να θεωρείται όλη η ιστορία της τηλοψίας, που είναι μια επανάσταση και με την ψηφιακή εποχή, καθώς πλέον λειτουργούν όλα τα media μαζί και όχι μόνο τα media. Προφανώς, είναι το όριο μιας νέας εποχής, που τη ζούμε ήδη και τη βιώνουμε από τα παιδιά μας. Και η κινητή τηλεφωνία κ.λπ. Πλέον είναι μοντέλο που λειτουργεί όλο μαζί. Από εκεί ξεκίνησε. Φύγαμε εντελώς από τον πολιτισμό, την πληροφόρηση, την ενημέρωση, αυτά που λέει το Σύνταγμα, τις πρόνοιες, τις εγγυήσεις.
Τι πρέπει, λοιπόν, να κάνουμε εμείς; Στο όνομα αυτής της αντίληψης, όλα αυτά να τα ξεχάσουμε και να λέμε με αυτόν τον ειρωνικό τρόπο, που είδα και από τους αγαπητούς εκπροσώπους του ΕΣΡ, «είναι του '95, του '97 οι ιδέες αυτές» ή «είναι παλιό»;
Επιτρέψτε μου να πω: Ας σοβαρευτούμε γιατί είναι πάρα πολύ σοβαρό το ζήτημα και μπορούμε πράγματι να οριοθετήσουμε μια νέα εποχή.
(O Νικόλαος Βούτσης είναι πρόεδρος της Βουλής. Η ομιλία αυτή ήταν η παρέμβαση του στις συζητήσεις για τηλεοπτικές άδειες).