Ο κ. Κουτσούκος προηγουμένως αναφέρθηκε στον κ. Βενιζέλο και την επανάσταση του 1911 με το Σύνταγμα το οποίο καθιέρωσε κάποιας μορφής ανεξαρτησία στη Δημόσια Διοίκηση και σταμάτησε την πλατεία Κλαυθμώνος. Αν διαβάσουμε τις ομιλίες του Βενιζέλου από εκείνη την εποχή, τα ίδια προβλήματα περιγράφει με αυτά που βιώνουμε ακόμα και σήμερα. Πρέπει επιτέλους να ολοκληρωθεί η επανάσταση του Βενιζέλου. Όχι κομματικές απολύσεις, όχι κομματικές προσλήψεις, όχι κομματικές διοικήσεις.
Οι φόροι δεν θα μικρύνουν όσο το δημόσιο κοστίζει ακριβά. Το δημόσιο δεν θα κοστίζει λιγότερο ό,τι και να σας λένε οι μεταρρυθμιστές, όσο τα «κομματόσκυλα» –κατά το κοινώς λεγόμενο- κάνουν κουμάντο. Το μέγεθος του δημοσίου συντηρείται από τους κομματικούς στρατούς. Χρειαζόμαστε μεταρρύθμιση.
Τι συνιστά, όμως, μεταρρύθμιση; Θα πρέπει να απαντά στα προβλήματα με ένα ριζοσπαστικό και καινοτόμο τρόπο, ιδιαίτερα όταν αυτά τα προβλήματα ταλανίζουν τη χώρα μας επί δεκαετίες.
Στην αιτιολογική έκθεση περιγράφονται οι παθογένειες της ελληνικής Δημόσιας Διοίκησης, σύμφωνα βέβαια με εκθέσεις του '62 και του '64. Είναι λυπηρό βέβαια το ότι εξακολουθούν να είναι επίκαιρα κείμενα που γράφτηκαν πενήντα πέντε χρόνια πριν, αλλά, όπως είδαμε, το ίδιο ισχύει και με λόγους εκατόν πέντε ετών: ασφυκτική παρουσία της πολιτικής ηγεσίας, αναξιοκρατία, συγκεντρωτισμός, γραφειοκρατία, απουσία διαχείρισης ανθρωπίνων πόρων. Δεν λύνεται τίποτα από αυτά.
Φέρνετε ένα νομοσχέδιο που βάζετε πρώτον, λογική επετηρίδας, πέρα από κάθε έννοια αξιοκρατίας, δηλαδή προσθέτετε αγκυλώσεις, δεύτερον, εισάγετε προβληματικά κριτήρια και τρίτον, το κάνετε αργά για να έχετε τον χρόνο να βάλετε τους δικούς σας ανθρώπους, ώστε αυτές οι αγκυλώσεις να μην επιτρέπουν στους ανθρώπους αυτούς να φύγουν ακόμα και όταν θα έχετε φύγει εσείς.
Ας δούμε και το μοναδικό σημείο που θέλετε να χαρακτηριστεί ως καινοτομία, που είναι το Μητρώο των Επιτελικών Στελεχών. Έχει ένα ενδιαφέρον το ότι δημιουργείτε μια δεξαμενή άντλησης ανθρώπων με υψηλά προσόντα και περιορίζετε θεωρητικά με αυτόν τον τρόπο το περιθώριο λάθους.
Καλό θα ήταν βέβαια να δούμε σε ποια χώρα, πού αλλού, υπάρχει ένα τέτοιο μητρώο επιτελικών στελεχών και να μας πείτε πού είναι και τι σκοπούς εξυπηρετεί. Επίσης, ποιο είναι το πρόβλημα το οποίο λύνει; Να μας εξηγήσει κάποιος, δηλαδή, ποιο ήταν το πρόβλημα το οποίο χωρίς το Μητρώο Επιτελικών Στελεχών δεν μπορούσαμε να λύσουμε. Να βάλουμε προσόντα σε κάθε θέση ανάλογα -θέλετε να βάλουμε ελάχιστα προσόντα;-, να γίνεται η επιλογή του προσώπου και να τοποθετείται στη θέση. Τι άλλο χρειάζεται; Μένει, λοιπόν, να δούμε πώς αυτό θα εφαρμοστεί.
Ακούσαμε ότι ο Υπουργός θέλει να κάνει πιο γρήγορη την εφαρμογή, αλλά είναι κακό αυτό για τη Δημόσια Διοίκηση. Όμως, δεν καταλαβαίνουμε γιατί δεν μπορεί να εφαρμοστεί πιλοτικά. Αν θέλει να το εφαρμόσει, να το εφαρμόσει άμεσα από τώρα.
Οι εξαιρέσεις βέβαια είναι άπειρες. Αναφέρθηκε η κυρία Κεραμέως.
Κάπου εκεί εξαντλείται το μεταρρυθμιστικός χαρακτήρας αυτού του νομοσχεδίου. Οι λοιπές διατάξεις μας επαναφέρουν στη δοκιμασμένη επιστροφή στο παρελθόν. Καταργήσατε τον ν. 4024 και ξαναγυρίζετε στην επετηρίδα, όπως είπα. Επαναφέρετε τα πράγματα στην πρότερη κατάσταση, βαθμολογική εξέλιξη με τα χρόνια και τα τυπικά προσόντα και τίποτα άλλο.
Σύστημα αξιολόγησης θεωρητικό στηριγμένο σε τυπικά προσόντα και σε γενικές έννοιες, όπως αποτελεσματικότητα, υπηρεσιακές σχέσεις και συμπεριφορά. Καμία καινοτομία. Τίποτα από το νομοσχέδιο δεν υπονοεί έστω ότι υπάρχει στη σκέψη της Κυβέρνησης ο σχεδιασμός αποδοτικότητας και θέσης.
Ο Υπουργός μίλησε για αναγκαιότητα οργανογραμμάτων. Δεν είδαμε όμως την αναγκαιότητα αυτή να μετουσιώνεται έστω σε μια καινοτομία: τη δυνατότητα των γενικών γραμματέων να αλλάζουν τα οργανογράμματα εφόσον δεν προκαλούν επιπρόσθετο κόστος.
Αντίθετα, έχουμε τους νέους όρους, όπως «ολομέλειες διευθύνσεων και τμημάτων» και αναρωτιέμαι αν έχετε δεσμευθεί για αποκομματικοποίηση και αποπολιτικοποίηση. Αυτό το πετυχαίνετε; Βλέπουμε δηλαδή ουσιαστικά πενταμελή και δεκαπενταμελή σχολείων. Και πάλι η αξιολόγηση δεν οδηγεί πουθενά.
Τελειώνω, κύριε Πρόεδρε. Τι γίνεται αν ένας υπάλληλος κριθεί ανεπαρκής; Ο προϊστάμενος προτείνει μέτρα βελτίωσης. Εισάγετε τη δομημένη συνέντευξη στο άρθρο 29 και έχουμε τις επιφυλάξεις μας, καθώς δεν έχουμε δει να χρησιμοποιείται με σωστό τρόπο η συνέντευξη αυτή. Τα δικά σας δείγματα γραφής δεν είναι ενθαρρυντικά.
Κυρίες και κύριοι συνάδελφοι, έχω εμπειρία διοίκησης στο ελληνικό Δημόσιο. Σας λέω, λοιπόν, πως το πρόβλημα της ελληνικής δημόσιας διοίκησης είναι πρώτα πρόβλημα οργάνωσης και θεσμών και όχι έλλειψης ανθρωπίνου δυναμικού που υπάρχει πάρα πολύ και με πολύ καλά προσόντα. Έχουν γαλουχηθεί όμως γενιές προϊσταμένων με ευθυνοφοβία και ατολμία απέναντι στους υφισταμένους.
Την ίδια ώρα οι άνθρωποι στο Δημόσιο αντιμετωπίζονται ως απλά εργατικά χέρια και τα προσόντα τους χρησιμεύουν μόνο για την περίοδο των κρίσεων και ως τρόπος αύξησης των μορίων που θα πάρουν. Σε όλες αυτές τις παθογένειες δυστυχώς δεν δίνετε καμία λύση. ( Ο οικονομολόγος Θεοχάρης Θεοχάρης είναι βουλευτής και κοινοβουλευτικός εκπρόσωπος του κόμματος « ΠΟΤΑΜΙ».)