Είχαμε επισημάνει, λοιπόν, εδώ και πολύ καιρό, κυρίες και κύριοι συνάδελφοι, τους υγειονομικής φύσεως κινδύνους από τις ανεξέλεγκτες πλέον προσφυγικές και μεταναστευτικές ροές.
Τους προβληματισμούς μας τους είχαμε πρωτοδημοσιοποιήσει ήδη από τον Ιανουάριο, όταν είχε νομοθετηθεί τότε το «παράλληλο πρόγραμμα» με διατάξεις που αφορούσαν κυρίως το Υπουργείο Υγείας και μεταξύ αυτών ήταν η πρόσβαση των ανασφαλίστων προσφύγων στις δομές υγείας της χώρας, δηλαδή ιατροφαρμακευτική περίθαλψη, φαρμακευτική κάλυψη, περίθαλψη στις δομές υγείας.
Είχαμε διατυπώσει προβληματισμούς ως προς το κόστος, πρώτα απ' όλα, αλλά και ως προς το επιπλέον φορτίο που θα δεχόταν το σύστημα υγείας της χώρας.
Δεν είχαμε πάρει συγκεκριμένες απαντήσεις. Μάλιστα ο αρμόδιος Υπουργός είχε απορρίψει τις ενστάσεις μας με μάλλον ειρωνικό τρόπο, διαβεβαιώνοντάς μας ότι πρόκειται εν τέλει για υγιείς πληθυσμούς και μάλιστα με τον εξωφρενικό ισχυρισμό –έτσι είχε πει ο κ. Ξανθός- ότι αυτό το αποδεικνύει και η διεθνής βιβλιογραφία! Είχε πει: «Τι φωνάζετε; Η διεθνής βιβλιογραφία λέει ότι είναι υγιείς πληθυσμοί».
Έστω ότι όντως είναι υγιείς πληθυσμοί, παρά το γεγονός ότι αυτό είναι πολύ δύσκολο να διαπιστωθεί, καθότι οι περισσότεροι από αυτούς προέρχονται από χώρες –ιδίως τη Συρία- στις οποίες εδώ και αρκετά χρόνια, λόγω της κατάστασης, κάθε υγειονομική δομή είχε καταλυθεί και επομένως δεν είχαμε κανένα στοιχείο για το status της υγείας τους.
Και όντως, η πραγματικότητα στην πορεία αποκάλυψε μια αρκετά διαφορετική εικόνα. Εμείς το υποπτευόμασταν, καθότι ο αρμόδιος φορέας για τη διαπίστωση της κατάστασης της υγείας των εισερχομένων, δηλαδή το ΚΕΕΛΠΝΟ, δεν είχε λάβει καμία εντολή από την πολιτική ηγεσία του Υπουργείου Υγείας, προκειμένου να διενεργήσει κάποιον έλεγχο στους εισερχόμενους από τα hotspots.
Καμία εντολή δεν είχε πάρει το ΚΕΕΛΠΝΟ και επομένως δεν μπορούσε να δώσει καμία διαπίστωση ως προς το status των εισερχομένων. Ακόμα, λοιπόν, και εάν δεχόμασταν ότι πρόκειται για υγιείς πληθυσμούς, όπως καταλαβαίνετε, στις περιπτώσεις που ανασύρεις κάποιον ναυαγό από τα νερά του Βορείου Αιγαίου κατά τον Δεκέμβριο και τον Ιανουάριο μήνα, κάποια περίθαλψη είναι εύλογο να περιμένεις ότι πρόκειται να χρειαστεί, ιδίως όταν αφορά καταταλαιπωρημένους ανθρώπους από την κακουχία του ταξιδιού –ιδιαίτερα το θαλάσσιο κομμάτι που είναι και επικίνδυνο- και μικρά παιδιά.
Όλη η δουλειά της υποστήριξης βγήκε από τις διάφορες Μη Κυβερνητικές Οργανώσεις –ιδίως τους «Γιατρούς του Κόσμου», τους «Γιατρούς Χωρίς Σύνορα» κλπ- και έτσι όντως έτυχαν αυτοί οι δυστυχείς άνθρωποι κάποιας περίθαλψης.
Όμως, σημαντικά ζητήματα έχουν καταγραφεί σε αυτούς που προωθήθηκαν και στην ηπειρωτική χώρα και φυσικά στον τελικό εντός Ελλάδας προορισμό, αυτόν της Ειδομένης, όπου η κατάσταση είναι -ως γνωστόν- δραματική.
Η επιβάρυνση λόγω αυτής της κατάστασης, λόγω και των αθλίων συνθηκών διαβίωσης, της υγείας σημαντικού ποσοστού των προσφύγων, που στη συντριπτική τους πλειοψηφία είναι παιδιά, συνιστά μια πραγματική υγειονομική βόμβα και έναν κίνδυνο, όχι μόνο για την υγεία αυτών των ανθρώπων, αλλά και γενικότερο κίνδυνο για τη δημόσια υγεία.
Αναδείξαμε αυτό το ζήτημα με ερώτηση τριάντα έξι Βουλευτών της Αξιωματικής Αντιπολίτευσης πριν από ένα μήνα περίπου και αναμένουμε κάποια απάντηση.
Εν τω μεταξύ, ήδη έχουν καταγραφεί ένα κρούσμα Ηπατίτιδας Α στην Ειδομένη και άλλο ένα στον Πειραιά. Το ΚΕΕΛΠΝΟ περίπου σηκώνει τα χέρια ψηλά, αδυνατεί να παρακολουθήσει την κατάσταση μέσα στα προβλήματά του.
Υπολογίζουμε βάσιμα –και εδώ είναι το κρίσιμο- ότι με τη βελτίωση σταδιακά των καιρικών συνθηκών, αλλά και τον εγκλωβισμό δεκάδων χιλιάδων σε συγκεκριμένα σημεία της χώρας, ο κίνδυνος έκρηξης αυτής της υγειονομικής βόμβας είναι πολύ μεγαλύτερος.
Ως γνωστόν, όταν βελτιώνονται οι καιρικές συνθήκες, βελτιώνονται και οι συνθήκες ανάπτυξης μικροβίων, λοιμωδών ασθενειών κλπ., ιδίως σε χώρους όπου κλείνονται πάρα πολλοί άνθρωποι μαζί ταυτοχρόνως.
Το δεύτερο ζήτημα που δείχνει πάλι μια απίστευτη διαχειριστική ανεπάρκεια είναι η χρηματοδότηση των πραγματοποιηθεισών δαπανών, ιδίως από τους φορείς της Τοπικής Αυτοδιοίκησης. Έχω εδώ να ανατρέξω σε ένα πολύ συγκεκριμένο παράδειγμα, αυτό της Καβάλας, της εκλογικής μου περιφέρειας, που λειτούργησε ως τόπος υποδοχής προσφύγων λόγω της ακτοπλοϊκής σύνδεσης με το νησί της Λέσβου. Φιλοξενεί σε διαρκή βάση, εδώ και πάνω από ένα μήνα, γύρω στους χίλιους διακόσιους ανθρώπους.
Πολύ σύντομα, κύριε Υπουργέ, σας λέω -και σας το λέω για να το δείτε- ότι οι φορείς της Τοπικής Αυτοδιοίκησης δεν θα μπορούν να πραγματοποιήσουν άλλες δαπάνες και θα σηκώσουν τα χέρια ψηλά. Ακόμη και αυτή την ώρα δεν έχει κανένας καμία ειδοποίηση, καμία παροχή κατεύθυνσης ή οδηγίας προς τα πού να απευθυνθούν.
Εδώ προφανώς κάποιοι άνθρωποι πρέπει να αναλάβουν τον διαμεσολαβητικό ρόλο απέναντι στην Τοπική Αυτοδιοίκηση που σηκώνει όλο το βάρος, μαζί και με τις τοπικές κοινωνίες που δείχνουν περίσσευμα αλληλεγγύης, αλλά με την απουσία κάθε κρατικής κατεύθυνσης. Τέθηκε σαν υποψήφιο συντονιστικό όργανο η Γενική Γραμματεία Αποκεντρωμένης Διοίκησης. Πρόκειται για εντελώς υποστελεχωμένο και γραφειοκρατικό μηχανισμό που δεν μπορεί να δώσει λύση στο πρόβλημα.
Κάποιοι δήμοι λοιπόν έχουν πραγματοποιήσει κάποιες δαπάνες. Και σας δίνω το παράδειγμα του Δήμου Καβάλας που σε τριάντα έξι μέρες έχει ξοδέψει περίπου 330.000 ευρώ για να φιλοξενήσει γύρω στους εννιακόσιους ανθρώπους σε έναν ειδικό χώρο υποδοχής. Ο μέσος όρος δαπάνης είναι περίπου 11 ευρώ ανά ημέρα ανά φιλοξενούμενο άτομο.
Υπάρχουν τα έξοδα σίτισης, τα έξοδα καθαρισμού του χώρου, τα έξοδα απολύμανσης όταν αλλάζουν οι ομάδες των φιλοξενουμένων, καθώς κάποιοι φεύγουν και κάποιοι άλλοι έρχονται με άλλο καράβι, τα έξοδα για την παροχή ασφάλειας στο γύρω χώρο, τα έξοδα μεταφοράς με λεωφορεία, ακόμα και με ταξί κατά περίπτωση, πολλά έξοδα. Επίσης, δεν βάζω και τα έξοδα αποκατάστασης των χώρων που οπωσδήποτε χρειάζονται κάποιες παρεμβάσεις, όταν πλέον φύγουν από εκεί οι άνθρωποι και πάνε στους μόνιμους χώρους καταυλισμού.
Μιλάμε δηλαδή για μια σημαντική δαπάνη που έχει πραγματοποιηθεί από το δήμο αλλά και άλλους δήμους και κανείς δεν ξέρει πώς αυτή θα αναζητηθεί και από ποιον. Ας οριστεί λοιπόν ένας ενδιάμεσος φορέας, προκειμένου να ελέγχει τους φακέλους με τις πραγματοποιηθείσες δαπάνες από τους φορείς Τοπικής Αυτοδιοίκησης, να τις καταγράφει και να τις προωθεί στο περαιτέρω στάδιο, ακόμα και στους χρηματοδοτικούς φορείς από κονδύλια της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Αν δεν γίνει αυτό, προβλέπω ότι πολύ σύντομα οι φορείς Τοπικής Αυτοδιοίκησης θα σηκώσουν τα χέρια ψηλά, αλλά και θα μεταστραφεί τότε η διάθεση των τοπικών κοινωνιών, που μέχρι τώρα έχουν δείξει κάθε καλή διάθεση να στηρίξουν αυτούς τους ανθρώπους.
Αυτή την πρόβλεψη κάνω και μακάρι να πέσω έξω. Μέχρι τώρα δεν πέσαμε έξω σε όσα είχαμε προβλέψει για την εξέλιξη αυτής της κατάστασης. Μακάρι να είμαστε λάθος. Επί του παρόντος, αρκούμαστε να καταγράψουμε την πλήρη απουσία σχεδίου σε ένα πρόβλημα για το οποίο δεν έχετε την πλήρη ευθύνη, αλλά έχετε ευθύνες για τον τρόπο που διογκώθηκε εντός της χώρας και την πλήρη διαχειριστική σας ανεπάρκεια.