Δέκα Αμερικανοί βουλευτές κατέθεσαν τροπολογία που συνδέει την πώληση αμερικανικού αμυντικού υλικού σε μέλη του ΝΑΤΟ με τον σεβασμό της κυριαρχίας και εδαφικής ακεραιότητας κάθε συμμάχου.
Τροπολογία στον επόμενο αμυντικό προυπολογισμό των ΗΠΑ (NDAA 23) με την οποία θα μπορούσε να αποτραπεί η πώληση μαχητικών σεροσκαφών F-16 στην Τουρκία κατατέθηκε την Τρίτη 5 Ιουλίου από ομάδα 10 βουλευτών (υπό τον Κρις Πάππας) λίγες ημέρες μετά την επίσημη τοποθέτηση του Αμερικανού Προέδρου Τζο Μπάιντεν στη Σύνοδο Κορυφής του ΝΑΤΟ ότι τάσσεται υπέρ της πώλησης των αεροσκαφών αυτών στην Άγκυρα.
Το κείμενο της τροπολογίας είναι διατυπωμένο με τέτοιο τρόπο ώστε να
συνδέεται η πώληση αμερικανικού αμυντικού υλικού σε ένα κράτος – μέλος του ΝΑΤΟ εφόσον αυτό, κατά το έτος που προηγείται της πώλησης, έχει εμπλακεί στην επαναλαμβανόμενη παράτυπη/παράνομη (unauthorised) παραβιάσεις του εναερίου χώρου ή της κυριαρχίας και της εδαφικής ακεραιότητας ενός άλλου κράτους – μέλους της Συμμαχίας.
Ο Προέδρος των ΗΠΑ θα πρέπει να προσφέρει διαβεβαιώσεις στις Επιτροπές Εξωτερικών Σχέσεων τόσο της Βουλής των Αντιπροσώπων όσο και της Γερουσίας ότι το εν λόγω κράτος (πχ η Τουρκία) δεν εμπλέκεται πια – και πιο συγκεκριμένα για τους 6 μήνες πριν από την αδειοδότηση ή την πώληση ενός αμυντικού συστήματος – σε αυτές τις δραστηριότητες.
Πέραν των διαβεβαιώσεων του Προέδρου, θα πρέπει επίσης να υπάρξει μία λεπτομερής περιγραφή ξεκάθαρων βημάτων για να διασφαλιστεί ότι αμερικανικά όπλα δεν θα χρησιμοποιηθούν από τον παραλήπτη για επαναλαμβανόμενες παραβιάσεις της κυριαρχίας και της εδαφικής ακεραιότητας ενός άλλου κράτους-μέλους του ΝΑΤΟ.
Πέραν της τροπολογίας στη Βουλή των Αντιπροσώπων θα κατατεθεί ανάλογη τροπολογία και στη Γερουσία. Οι τελικές αποφάσεις θα ληφθούν το φθινόπωρο και οι διαβουλεύσεις αναμένονται σκληρές.
Η Επιστολή των Βουλευτών
Στις 30 Ιουνίου, ο πρόεδρος Μπάιντεν επιβεβαίωσε τις προθέσεις του να προχωρήσει στην πώληση μαχητικών αεροσκαφών F-16 στην Τουρκία. Στις δηλώσεις του, σημείωσε ότι πριν προχωρήσει σε οποιαδήποτε πώληση και μεταφορά όπλων, το Κογκρέσο θα πρέπει να εγκρίνει το αίτημα.
Ενώ η υποχώρηση της Τουρκίας στην αντίθεσή της στην ένταξη της Σουηδίας και της Φινλανδίας στο ΝΑΤΟ είναι μια ευπρόσδεκτη εξέλιξη, υπάρχουν ακόμη πάρα πολλά εκκρεμή ζητήματα για να μην προχωρήσουμε με την πώληση των F-16 στην κυβέρνηση του Ερντογάν. Την τελευταία δεκαετία, η Τουρκία δεν ήταν παραγωγικό μέλος του ΝΑΤΟ ούτε αξιόπιστος σύμμαχος των ΗΠΑ.
Η Τουρκία, συγκεκριμένα η Διεύθυνση της Αμυντικής Βιομηχανίας, παραμένει υπό κυρώσεις μέσω του νόμου για την Αντιμετώπιση των Αντιπάλων της Αμερικής μέσω Κυρώσεων (CAATSA) ως αποτέλεσμα της αγοράς του ρωσικού αντιπυραυλικού αμυντικού συστήματος S-400. Η κυβέρνηση Μπάιντεν δεν έχει δώσει απαντήσεις για το πώς η Τουρκία θα πληρούσε τις προϋποθέσεις για να εξαιρεθεί από αυτές τις κυρώσεις και πώς η κυβέρνηση θα μετριάσει τους κινδύνους της συνύπαρξης των F-16 με ένα ρωσικό οπλικό σύστημα. Άλλωστε γι' αυτό η Τουρκία απομακρύνθηκε από το πρόγραμμα των F-35.
Από τις αρχές του 2022 η Τουρκία έχει παραβιάσει τον εναέριο χώρο της Ελλάδας, συμμάχου στο ΝΑΤΟ, πάνω από 2.377 φορές, συμπεριλαμβανομένων 120 υπερπτήσεων πάνω από το ελληνικό έδαφος. Οι ανταγωνιστικές ενέργειες της Τουρκίας στο Αιγαίο, καθώς και η εχθρική της στάση απέναντι στην ελληνική κυβέρνηση, καθιστούν σαφές ότι οι Τούρκοι δεν σκοπεύουν να αναστείλουν σύντομα αυτές τις επιθετικές και αποσταθεροποιητικές ενέργειες.
Αν οι Ηνωμένες Πολιτείες προχωρούσαν στην πώληση F-16, αναμφίβολα θα χρησιμοποιούνταν πολεμικά αεροσκάφη αμερικανικής κατασκευής για την παραβίαση του ελληνικού εναέριου χώρου.
Αυτό θα παραβίαζε τον νόμο περί ελέγχου εξαγωγών όπλων, ο οποίος επιτρέπει μόνο τη μεταφορά εξοπλισμού για νόμιμες επιχειρήσεις αυτοάμυνας. Τους τελευταίους επτά μήνες, καμία από τις ενέργειες της Τουρκίας στο Αιγαίο που σχετίζεται με την Ελλάδα δεν θα μπορούσε να χαρακτηριστεί ως αμυντική, αλλά μάλλον πρόκειται για εκφοβισμό. Η αμερικανική κυβέρνηση δεν έχει παράσχει πληροφορίες σχετικά με το πώς εργάζεται για να σταματήσει την Τουρκία από αυτές τις ανταγωνιστικές ενέργειες προς έναν σύμμαχο των ΗΠΑ.
Τέλος, εκτός από την επιθετικότητα της Τουρκίας στην Ανατολική Μεσόγειο, ο πρόεδρος Ερντογάν ανακοίνωσε ότι βρίσκεται στα πρόθυρα νέας εισβολής στη Συρία με συγκεκριμένη πρόθεση να στοχεύσει τις κουρδικές δυνάμεις στο Βορρά. Πολλές από αυτές τις δυνάμεις έχουν πολεμήσει στο παρελθόν και έχουν βοηθήσει τις επιχειρήσεις των ΗΠΑ στην περιοχή.
Εάν η Τουρκία αποκτούσε μαχητικά συστήματα F-16, θα χρησιμοποιούνταν σαφώς σε αυτή τη νέα επίθεση κατά των συμμάχων μας των Κούρδων της Συρίας. Η κυβέρνηση δεν έχει παράσχει πληροφορίες σχετικά με το πώς θα διασφαλίσει ότι αυτά τα άτομα, στα οποία βασιστήκαμε στο παρελθόν και μπορεί να χρειαστεί να το κάνουμε ξανά στο μέλλον, θα προστατευτούν από όπλα που έχουν αναπτυχθεί από τις ΗΠΑ.
Μέχρι να μπορέσει η κυβέρνηση να δώσει τις κατάλληλες απαντήσεις σχετικά με τον τρόπο με τον οποίο σκόπευε να μετριάσει τις προαναφερθείσες ανησυχίες, θα συνεχίσουμε να αντιτασσόμαστε σε αυτή τη μεταφορά όπλων και να κάνουμε ό,τι μπορούμε για να διασφαλίσουμε ότι αυτά τα F-16 δεν θα παραδοθούν στην τουρκική κυβέρνηση.
Ακόμη και αν η Τουρκία αναβαθμίσει τα F-16 της, η Ελλάδα θα συνεχίσει να έχει την αεροπορική υπεροχή.
Η Σύνοδος Κορυφής του ΝΑΤΟ στη Μαδρίτη το 2022 ολοκληρώθηκε την Πέμπτη 30 Ιουνίου. Οι δηλώσεις του προέδρου των ΗΠΑ Τζο Μπάιντεν και του Έλληνα πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη την τελευταία ημέρα της συνόδου αυτής θα μπορούσαν να δώσουν κάποια πρώιμη εικόνα για το πώς θα μπορούσαν να μοιάζουν οι ελληνικές και οι τουρκικές αεροπορικές δυνάμεις στο τέλος αυτής της δεκαετίας.
Ο Πρόεδρος Μπάιντεν δήλωσε σε συνέντευξη Τύπου ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες υποστηρίζουν την πώληση εκσυγχρονισμένων μαχητικών αεροσκαφών F-16 στην Τουρκία.
Την Τρίτη, η Τουρκία συμφώνησε προσωρινά να άρει τις προηγούμενες αντιρρήσεις της για την ένταξη της Φινλανδίας και της Σουηδίας στη συμμαχία. Ο Μπάιντεν αρνήθηκε ότι η δηλωθείσα υποστήριξή του για την πώληση των F-16 ήταν ως αντάλλαγμα για την κρίσιμη έγκριση από μεριάς της Τουρκίας για την αποδοχή των δύο σκανδιναβικών χωρών, επισημαίνοντας ότι είχε εκφράσει προηγουμένως την έγκρισή του προτού καν προκύψει αυτό το ζήτημα.
"Είχα πει τον Δεκέμβριο, όπως θα θυμάστε, ότι πρέπει να τους πουλήσουμε τα αεροσκάφη F-16 και να εκσυγχρονίσουμε και αυτά τα αεροσκάφη", είπε ο Μπάιντεν. "Δεν είναι προς το συμφέρον μας να μην το κάνουμε αυτό".
"Και δεν υπήρχε κανένα αντάλλαγμα με αυτό", πρόσθεσε. "Ήταν απλώς ότι πρέπει να πουλήσουμε, αλλά χρειάζομαι την έγκριση του Κογκρέσου για να μπορέσω να το κάνω αυτό. Και νομίζω ότι μπορούμε να το κάνουμε αυτό".
Ο Μπάιντεν αναφερόταν σε τουρκικό αίτημα από τον περασμένο Οκτώβριο για την αγορά 40 νέων F-16 Block 70/72 και 80 κιτ εκσυγχρονισμού για τον υπάρχοντα στόλο της, σε μια συμφωνία αξίας 6 δισ. δολαρίων.
Η Τουρκία χρειάζεται αυτά τα νέα μαχητικά-βομβαρδιστικά και τα κιτ εκσυγχρονισμού για να διατηρήσει την πολεμική της αεροπορία εκσυγχρονισμένη, ειδικά από τη στιγμή που της απαγορεύτηκε η αγορά αεροσκαφών πέμπτης γενιάς F-35 Lightning II μετά τη μοιραία αγορά των ρωσικών πυραυλικών συστημάτων αεράμυνας S-400.
Ο Έλληνας πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης δήλωσε επίσης στη σύνοδο κορυφής της Μαδρίτης ότι η χώρα του έχει στείλει επιστολή αιτήματος για την αγορά μιας μοίρας F-35, 20 αεροσκάφη σύμφωνα με Έλληνες αξιωματούχους, με πιθανή επιλογή για μια δεύτερη, ή έως και 40 F-35 συνολικά.
Ο κ. Μητσοτάκης αναγνώρισε ότι η διαδικασία από την παραγγελία μέχρι την παραλαβή των αεροσκαφών θα είναι χρονοβόρα, εκτιμώντας ότι η Αθήνα δεν θα παραλάβει τα αεροσκάφη stealth μέχρι τουλάχιστον το 2027-28.
"Μέρος αυτής της διαδικασίας είναι η αποστολή του αιτήματος, η οποία έγινε τις τελευταίες ημέρες", είπε.
Εάν εγκριθούν και οι δύο αυτές συμφωνίες, η Ελληνική Πολεμική Αεροπορία (HAF) θα εξακολουθεί να έχει τεχνολογικό πλεονέκτημα έναντι της μεγαλύτερης πολεμικής αεροπορίας της Τουρκίας.
Όπως περιγράφηκε προηγουμένως εδώ, εάν οι Ηνωμένες Πολιτείες δεν επιτρέψουν στην Τουρκία να αγοράσει αυτά τα νέα F-16 και τα κιτ εκσυγχρονισμού, η HAF θα καταλήξει πιθανότατα να διαθέτει έναν πιο τεχνολογικά προηγμένο στόλο μαχητικών αεροσκαφών μέχρι τα τέλη της δεκαετίας του 2020.
Από την άλλη πλευρά, εάν η Αθήνα αποκτήσει τη μοίρα των F-35 και η Άγκυρα τα νέα F-16 και τα κιτ εκσυγχρονισμού, η πρώτη θα εξακολουθήσει να έχει σαφές τεχνολογικό πλεονέκτημα. Και όχι μόνο επειδή θα είναι η μόνη που θα διαθέτει αεροσκάφη πέμπτης γενιάς.
Η Ελλάδα έχει ήδη εξασφαλίσει σύμβαση για την αναβάθμιση 84 F-16 της HAF σε Block 72. Η Lockheed Martin θα ολοκληρώσει αυτή τη σύμβαση στα μέσα του 2027. Έτσι, ακόμη και αν η κυβέρνηση Μπάιντεν μπορέσει να κερδίσει σύντομα την έγκριση του Κογκρέσου για τη συμφωνία με τα τουρκικά F-16, κάτι που δεν είναι καθόλου εγγυημένο, η Ελλάδα θα παρατάξει 84 εκσυγχρονισμένα F-16 πριν την Τουρκία.