Και με την ίδια τη διάσημη ηθοποιό, που είχε πολύ βοηθήσει στην ανάδειξη της, πρόθυμη πάντα για ερωτική συνεύρεση μαζί του, ανεξάρτητα εάν ήταν ερωτευμένη ή σε σχέση με άλλον άνδρα. Με αναλυτικές περιγραφές σχετικα στις πολυσέλιδε αναμνήσεις του.
«Δεν λυπάμαι γι' αυτό», έγραφε ο Καζάν σε μια επιστολή του 1955 προς τη σύζυγό του, η οποία αποκάλυπτε όχι μόνο τη σχέση του με την Μέριλιν Μονρόε αλλά και λεπτομέρειες του γάμου της ηθοποιού με τον παίκτη του μπέιζμπολ, Τζο Ντι Μάτζιο.
Ένας προκλητικός Καζάν, 46 ετών, εξομολογήθηκε στη σύζυγό του μια σχέση με την 29χρονη Μονρόε, λίγα χρόνια νωρίτερα – δεν ήταν η πρώτη ούτε η τελευταία φορά που θα παραστρατούσε. Δείχνει πώς ο Καζάν μπορούσε να γίνει και σκληρός με τις γυναίκες που αγαπούσε.
29 Νοεμβρίου 1955 – Στην Μόλι Ντέι Θάστερ
Ο λόγος που δεν μπορώ να σου γράψω γι' αυτό για το οποίο ντρέπομαι είναι επειδή, ακριβώς, ντρέπομαι γι' αυτό. Ντρέπομαι που σε πλήγωσα. Από την άλλη πλευρά, δυσανασχετώ που με κάνουν να αισθάνομαι ένοχος και να νιώθω μειονεκτικά. Αυτή η κατάσταση μου θυμίζει τις χειρότερες στιγμές που πέρασα ποτέ, όταν ένιωθα χαμηλή αυτοεκτίμηση. Δεν αισθάνομαι έτσι πλέον –φαινομενικά τουλάχιστον. Απλά θέλω να ξέρεις ότι δεν είναι μια φιλοσοφία μου ή ένα ανάλγητο κομμάτι επιθετικότητας. Και δεν μοιάζει με το προηγούμενο επεισόδιο, γιατί δεν αισθάνομαι εκδικητικός, σχεδόν καθόλου, αν όχι καθόλου. Υποθέτω ότι είναι ακριβές να πω: καθόλου.
Κατά μία έννοια είναι αλήθεια να πούμε ότι δεν σήμαινε τίποτα. Από την άλλη πλευρά, ήταν μια ανθρώπινη εμπειρία και ξεκίνησε, αν αυτό έχει κάποια σημασία, με τον πιο ανθρώπινο τρόπο. Ο φίλος της, ή ο «φύλακας» της (αν θέλουμε να είμαστε κακοί) είχε μόλις πεθάνει. Η οικογένειά του δεν της είχε επιτρέψει να δει το πτώμα, ούτε την είχε αφήσει να μπει στο σπίτι, όπου ζούσε. Είχε μπει κρυφά ένα βράδυ και την είχαν πετάξει έξω. Τη γνώρισα στο πλατό του Χάρμον Τζόουνς. Ο Χάρμον τη θεωρούσε γελοίο άτομο και την περιφρονούσε.
Τη βρήκα, όταν μου συστήθηκε, να κλαίει. Την πήγα για δείπνο, γιατί φαινόταν τόσο αβοήθητη και αξιολύπητη. Έκλαιγε σε όλο το δείπνο. Δεν με «ενδιέφερε», αυτό ήρθε αργότερα. Τη γνώρισα με τον καιρό και τη σύστησα στον Άρθουρ Μίλερ, ο οποίος επίσης ήταν πολύ γοητευμένος μαζί της. Δεν μπορούσες να μην συγκινηθείς. Ήταν ταλαντούχα, αστεία, ευάλωτη, αβοήθητη, με τρομερό πόνο, χωρίς ελπίδα και με κάποια αξία και όχι ψεύτρα, όχι κακιά, όχι ανταγωνιστική, και με μια ιστορία ορφάνιας που ήταν εξουθενωτικό να την ακούς. Ήταν σαν όλες τις ηρωίδες του Τσάρλι Τσάπλιν σε μία.
Δεν ντρέπομαι καθόλου, ούτε στο ελάχιστο, που με έλκυσε. Δεν έχει καμία σχέση με αυτό που φαίνεται να είναι τώρα, ή ακόμα και με αυτό που φαίνεται να έχει γίνει τώρα. Ήταν μια μικρή αδέσποτη γάτα όταν τη γνώρισα. Πήρα πολλά από αυτήν, όπως ακριβώς παίρνουν οι άνθρωποι από κάθε ανθρώπινη εμπειρία όταν κάποιος τους αποκαλύπτεται και επηρεάζουν οποιονδήποτε με οποιονδήποτε τρόπο.
Υποθέτω ότι της έδωσα πολλές ελπίδες. Δεν είναι η μεγάλη σεξοβόμβα όπως διαφημίζεται. Τουλάχιστον όχι κατά τη δική μου εμπειρία. Δεν ξέρω αν υπάρχουν τέτοιες «διαφημιζόμενες» μεγάλες σεξοβόμβες.
Μου είπε πολλά για τον Τζο Ντι Μάτζιο και αυτήν, τον καθολικισμό του και την κακία του (την χτυπούσε συχνά και την ξυλοκόπησε αρκετές φορές). Συγκινήθηκα και γοητεύτηκα. Ήταν το είδος της εμπειρίας που δεν καταλαβαίνω και μου άρεσε (δεν είναι η σωστή λέξη) να ακούω γι' αυτήν. Σίγουρα συνέστησα την προσοχή του Τενεσί Ουίλιαμς πάνω της. Και εκείνος ήταν πολύ ενθουσιασμένος μαζί της.
Δεν λυπάμαι γι' αυτό. Σε αγαπώ και θέλω μόνο να σε βοηθήσω. Λυπάμαι πολύ που σε πλήγωσα. Είμαι άνθρωπος όμως. Μπορεί να ξανασυμβεί. Ελπίζω όχι, και έχω αντισταθεί σε αρκετές άλλες ευκαιρίες. Δεν υπάρχει απώλεια. Πήρα πολλά από αυτό- δεν μπορώ να πω ότι δεν πήρα. Νομίζω ότι τη βοήθησα. Αν δεν σου αρέσουν αυτά που λέω και θεωρείς απαραίτητο για το αίσθημα της τιμής σου να με χωρίσεις, χώρισέ με.
Δεν νομίζω ότι δεν θα έπρεπε να μην είμαι παντρεμένος ή κάτι τέτοιο. Αν με χωρίσεις, θα σου πω ξεκάθαρα ότι με τον καιρό θα παντρευτώ ξανά και θα κάνω κι άλλα παιδιά. Αισθάνομαι ότι είμαι οικογενειάρχης και μάλιστα πολύ καλός. Δεν με νοιάζει ποια είναι η κρίση σου σε αυτό.
*Απόσπασμα από το βιβλίο THE SELECTED LETTERS OF ELIA KAZAN, επιμέλεια Albert J. Devlin και Marlene J. Devlin.