Είναι ίσως από τα δύο σημαντικότερα προβλήματα που έχουμε αντιμετωπίσει ως τώρα και κανένα από τα δύο δεν το έχουμε αντιμετωπίσει με ορθολογικό και αποδοτικό τρόπο, με έναν τρόπο υλοποιήσιμο πραγματικά για την κοινωνία, για το περιβάλλον, για όλους μας και για την οικονομία.
Θα πάω πρώτα ανάποδα από τα σκουπίδια. Ξέρουμε πάρα πολύ καλά όλοι ότι δεν υπάρχουν σκουπίδια. Τα απορρίμματα δεν είναι σκουπίδια. Είναι όλα υλικά που ανακυκλώνονται και όχι μόνο το γυαλί, το χαρτί, το μέταλλο, το αλουμίνιο. Και όλα τα υπόλοιπα μπορούν να αποτελέσουν πηγή ενέργειας σε ένα μέρος τους, βιοκαύσιμα, ζωοτροφές, λιπάσματα για την αγροτική παραγωγή. Δεν υπάρχει η έννοια του σκουπιδιού.
Γι' αυτό πρέπει να δούμε και να συνειδητοποιήσουμε ότι το πρώτο που πρέπει να συζητήσουμε για τη διαχείριση των απορριμμάτων είναι ο διαχωρισμός στην πηγή. Το έχουμε κάνει σε ένα βαθμό. Όμως, όλοι θα έχουμε δει μπλε, πράσινους, κίτρινους, κόκκινους κάδους. Περνάει η σκουπιδιάρα και τα μαζεύει όλα. Τα πάει όχι σε ΧΥΤΑ, όχι σε ΧΥΤΥ, αλλά τα πάει στις χωματερές τις οποίες ως τώρα ακριβοπληρώνουμε με πρόστιμα προς την Ευρωπαϊκή Ένωση.
Σταδιακά έχουμε αρχίσει και αλλάζουμε. Τώρα πραγματικά μπορούν να λειτουργούν σταθμοί και να συνειδητοποιεί περισσότερο ο κόσμος ότι πρέπει να κάνει διαχωρισμό των απορριμμάτων. Μετά πρέπει να φτιάξουμε τα εργοστάσια, τους σταθμούς επεξεργασίας των απορριμμάτων όπου διαχωρίζουμε και να αποφασίσουμε ότι –δίκαια, οικολογικά και με σεβασμό στο περιβάλλον και στην ανθρώπινη ζωή στις πόλεις- πρέπει να χωροθετήσουμε χώρους υγειονομικής ταφής των υπολειμμάτων, ΧΥΤΥ, με τις σύγχρονες τεχνικές προδιαγραφές που ισχύουν στην Ευρώπη ή στην Αμερική.
Είδαμε πέρυσι και πρόπερσι κινητοποιήσεις στην περιοχή της Ανατολικής Αττικής. Κάθε Σαββατοκύριακο που πήγαινα προς το Λαύριο ή σε γνωστούς και φίλους στη Λαυρεωτική, στην Κερατέα ή στα Καλύβια, έβλεπα επί μήνες να έχει ξεσηκωθεί ο κόσμος. Γιατί; Διότι δεν έχει εμπιστοσύνη στην πολιτεία, όχι γιατί δεν θέλει να γίνει πραγματική χωροθέτηση ενός χώρου υγειονομικής ταφής υπολειμμάτων, αλλά επειδή ξέρει ότι άλλα πράγματα λέμε και περιγράφουμε και σε άλλα καταλήγουμε.
Αν ο πολίτης πειστεί ότι πραγματικά αυτά που λέμε τα εννοούμε, δεν έχει κανένα λόγο να ξεσηκωθεί, για τον απλούστατο λόγο πως ξέρει και έχει εμπιστοσύνη ότι σε κάθε μεγάλη ευρωπαϊκή χώρα ή πόλη, στα όρια της πόλης, μέσα στην πόλη ή πολύ κοντά σε αυτήν –εκεί βέβαια δεν υπάρχει εκτός σχεδίου δόμηση, δεν διαχέονται οι πόλεις παντού όπως κάνουμε εδώ στην Ελλάδα, κακώς επί δεκαετίες, είναι και αυτό ένα πράγμα που πρέπει να αλλάξει- δεν υπάρχει η έννοια της ρύπανσης, της μόλυνσης του περιβάλλοντος, γιατί υπάρχει πραγματικά μια ορθολογική διαχείριση.
Εμείς εδώ τσακωνόμαστε αν θα το κάνει ο δήμος, αν θα το κάνει η περιφέρεια ή η πολιτεία. Τελικά κανείς δεν το κάνει όπως πρέπει και μετά έρχονται οι καρχαρίες του κεφαλαίου, κάτι μυστήριοι κεφαλαιοκράτες οι οποίοι θα πάρουν τα σκουπίδια μέσα από τα χέρια μας. Αυτά θα έπρεπε να τα έχουμε διαχειριστεί μόνοι μας πριν έρθουν αυτοί οι «κακοί», που μπορεί να μην έχουμε τόσο καλούς κακούς Έλληνες και να έρθουν από το Λουξεμβούργο, από το Βέλγιο ή από τη Βουλγαρία.
Εμείς γιατί δεν το έχουμε κάνει; Εμείς γιατί δεν έχουμε διαχειριστεί τη δύναμη του δικού μας ήλιου, της θάλασσας και του αέρα για παραγωγή ενέργειας; Λέμε μεταξύ μας ότι θα έρθουν οι ξένοι να μας πάρουν τον ήλιο, τον αέρα και την ενέργεια, όταν έχω δει με τα μάτια μου επιτροπές πολιτών, προοδευτικούς αριστερούς ανθρώπους, δεξιούς αδιάφορους, άσχετους, μπερδεμένους να λένε «ανεμογεννήτριες; Πάνω από το πτώμα μας».
Όμως, σε κάθε νησί υπάρχει σταθμός επεξεργασίας παραγωγής ενέργειας από πετρέλαιο, από λιγνίτη. Μέχρι πρόπερσι συζητούσαν για εισαγόμενους λιθάνθρακες. Συζητούσαμε επίσης για πυρηνικούς σταθμούς μέχρι πριν από τρία χρόνια, τη στιγμή που με τον ήλιο, τον αέρα και τη θάλασσα, δηλαδή την ενέργεια και τη γεωθερμία θα μπορούσαμε να παράγουμε περισσότερη από την ενέργεια που χρειαζόμαστε.
Πρέπει εδώ να πούμε πόση και τι ενέργεια χρειαζόμαστε. Είναι βέβαιο ότι μπορούμε και πρέπει το πρώτο που θα κοιτάξουμε όσον αφορά την ενέργεια –και πέρασα στο άλλο θέμα- είναι να κάνουμε εξοικονόμηση. Θα ξεκινήσω από εμάς, από εδώ. Το έχω θέσει και στον Πρόεδρο της Βουλής, και σε αυτόν και στον προηγούμενο και στον προηγούμενο από αυτόν.
Χειμώνας, κρύο, καιρός για πόσους είμαστε εδώ πέρα. Έχουμε εδώ μέσα 30 βαθμούς, όσους έχει η εντατική ενός νοσοκομείου; Πάρα πολλοί χώροι στη Βουλή καίνε το χειμώνα και είμαστε με ανοικτά παράθυρα για να μπαίνει και λίγο αεράκι. Μπορούμε να ξεκινήσουμε από εδώ μέσα και να περιορίσουμε την κατανάλωση της ενέργειας, τουλάχιστον στο μισό και δεν το κάνουμε.
Δεν το κάνουμε στα σπίτια μας. Έχει αρχίσει το πρόγραμμα της λιγότερο ενεργοβόρας δομής των κτηρίων ή των διορθώσεων που μπορούν να γίνουν. Πρέπει να δούμε πρώτον, την εξοικονόμηση της ενέργειας. Δεύτερον πρέπει να δούμε ότι μπορούμε να παράγουμε με ανεμογεννήτριες, φωτοβολταϊκά, με ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, όχι μόνο το 20% που ζητά η Ευρωπαϊκή Ένωση ως το 2020. Η Δανία έχει από τώρα πάνω από 30%, χωρίς αέρηδες και χωρίς ήλιο που έχουμε εμείς.
Μπορούμε να είμαστε ήδη πιο πάνω από τη Δανία ή την Ιρλανδία ή άλλες χώρες, όπου έχουμε δει ανεμογεννήτριες σε παραλίες, στη θάλασσα, πλωτές εξέδρες διαχείρισης του κυματισμού και στην επιφάνεια της θάλασσας και σε υπόγεια ρεύματα. Εμείς σε αυτούς τους τομείς δεν έχουμε κάνει απολύτως τίποτα.
Κάποια στιγμή πρέπει να δούμε ότι τα σκουπίδια δεν υπάρχουν. Είναι μια προσοδοφόρα επιχείρηση. Στην Ανατολική Αττική θα χωροθετηθεί ο ΧΥΤΥ και ελπίζω να γίνεται η επεξεργασία πριν την ταφή των υπολειμμάτων, για να έχουμε πραγματικά τα ελάχιστα υπολείμματα. Δεν θα υποδέχεται σκουπίδια και απορρίμματα ή υπολείμματα από όλη την Αττική, αλλά από το μέρος που την αφορά. Το ίδιο θα γίνει στη Δυτική, τη Βόρεια, τη Νότια Αττική, στα νησιά μας, στη Δράμα, στα Γρεβενά, στην Καβάλα, παντού.
Αυτοί οι χώροι πρέπει να χωροθετηθούν παντού, αλλά με έναν εξορθολογισμό, μια δικαιοσύνη και με διάλογο με τους πολίτες, που πρέπει να πειστούν ότι και τα σκουπίδια δεν υπάρχουν –αλλά είναι μια προσοδοφόρα επιχείρηση- και η ενέργεια που χρειαζόμαστε -και μπορούμε να καταναλώνουμε λιγότερη- να παράγεται με πιο ανθρώπινους και αποτελεσματικούς τρόπους και για εμάς και για το περιβάλλον και για τη διαχείριση της ζωής μας και των πόλεων.
(Μαθήματα οικολογικής ευαισθησίας και προβληματισμού πάνω στην σπατάλη της ενέργειας, ακόμα και μέσα στη Βουλή, από τον γνωστό δημοσιογράφο Γρηγόρη Ψαριανό και βουλευτή της ΔΗΜΑΡ στη Β' Αθηνών)